Cựu Bộ trưởng Bộ ngoại giao Séc: “Việt Nam là tâm điểm của tội phạm có tổ chức”

Trong chương trình phát thanh ngày 9/8/2018 của Đài Phát thanh Praha, Cộng hoà Séc, có một bài tường thuật về việc Bộ Ngoại giao Cộng hòa Séc quyết định ngừng cấp visa (thị thực/ chiếu khán) lao động cho người  Việt Nam. Sau đây là bài lược dịch những phần chính yếu của bài tường thuật trên và bổ sung những tin tức khác về đề tài này.

Ông Lubomír Zaorálek, Ngoại trưởng Cộng hòa Séc và Ngoại trưởng Phạm Bình Minh

Chủ tịch Ủy Ban đối ngoại Quốc Hội và là cựu Bộ trưởng Bộ ngoại giao Cộng hòa Séc, ông Lubomír Zaorálek, cho rằng Việt Nam là tâm điểm của tội phạm có tổ chức: “Quốc gia này đã trở thành một nguy cơ an ninh hàng đầu“, ông Zaorálek phát biểu trong một phiên họp của Ủy ban đối ngoại của Quốc hội hôm thứ Năm, 21.06.2018.

Ông cho biết việc sản xuất chất ma túy tổng hợp Crystal Meth là vấn đề chính trong quan hệ song phương giữa CH Séc và Đức. “Việc sản xuất này được tổ chức bởi các băng nhóm Việt Nam và Trung Quốc. Thiệt hại gây ra cho Cộng hòa Séc đã tới mức độ, lên tới hàng chục tỉ Koruna“, ông Zaorálek nói. Phía Việt Nam cho đến nay đã không có biện pháp gì để giải quyết vấn đề.

“Việt Nam đơn giản là tổ chức tội phạm. Khi tôi có mặt ở Hà Nội và Sài Gòn, những người Việt bình thường đã xin lỗi tôi, là tội phạm đã  được đưa sang CH Séc bằng cách này và với mức độ như thế“, cựu Ngoại trưởng Lubomír Zaorálek cho biết.

“Bằng cách này” có nghĩa là bằng con đường xin visa sang CH Séc làm việc và giấy phép cư trú dài hạn, vì kể từ năm 2017 có một thỏa thuận đặc biệt giữa Praha và Hà Nội tuyển dụng lao động từ nước Đông Nam Á này. Thực sự, Cộng hòa Séc thiếu hàng chục ngàn công nhân, như các hiệp hội doanh nghiệp ước tính.

“Vấn đề là người Việt tại Séc đã bước vào lãnh vực ma túy”, ông Zaorálek nói. Đặc biệt, ông Zaorálek (thuộc đảng Dân chủ Xã hội) nhấn mạnh đến vấn đề sản xuất chất ma túy tổng hợp Crystal Meth. Trong chương trình phát thanh ngày 9/8/2018 của Đài phát thanh Séc ở Praha, ông trình bày quan điểm của mình:

“Vấn đề thật khó khăn. Không may là vấn đề sản xuất thuốc ma túy tổng hợp sau đó cũng ảnh hưởng đến các nước láng giềng của chúng tôi. Cho đến nay không ngăn chặn được, về điều này tất nhiên chúng tôi phải chịu trách nhiệm đối với đất nước mình. Chúng tôi đã không hành động đủ sớm. Đó là lý do tại sao tôi đã đề xướng biện pháp cứng rắn hơn“.

Quả nhiên, Chính phủ đã phản ứng. Kể từ 19/7/2018 Cộng hòa Séc không còn cấp Visa cho người Việt Nam sang Séc với mục đích lao động và kinh doanh. Chỉ có đoàn tụ gia đình mới được cấp giấy phép cư trú. Quyết định này tạm thời và có hiệu lực cho đến thời điểm chưa xác định.

Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao ở Praha viết: “Cộng hòa Séc đưa ra biện pháp này vì hiện nay Đại sứ quán Séc tại Hà Nội đang quá tải về số lượng đơn xin cấp visa dài hạn theo mục đích lao động và kinh doanh. Đồng thời Hội đồng Anh ninh Quốc gia Cộng hòa Séc đã đề cập tới những lo ngại về các nguy cơ khác“.

Trước đó, ngày 12 tháng 6 năm 2018, Quốc hội Cộng hòa Séc đã biểu quyết thông qua hai hiệp định với CHXHCN Việt Nam, là hợp tác chống tội phạm và dẫn độ tù nhân. Thượng viện Séc đã phê chuẩn cả hai hiệp định này từ tháng Tư năm nay.

Trong khuôn khổ hiệp định hợp tác chống tội phạm, mục đích chủ yếu là ngăn chặn tình trạng tội phạm Việt Nam sản xuất và buôn bán ma túy ở Cộng hòa Séc. Nhưng cũng ngăn chặn cả việc nhập cư bất hợp pháp hay hỗ trợ tài chính cho khủng bố. Hai quốc gia cam kết hỗ trợ lẫn nhau trong bài trừ, ngăn chặn các hoạt động tội phạm, bắt giữ thủ phạm và hàng loạt các ràng buộc khác.

Một vấn đề khác là tham nhũng. Theo nhật báo Séc Mladá fronta Dnes, người lao động Việt Nam không thể tự nộp đơn xin visa. Thay vào đó, một tầng lớp trung gian đã được thiết lập, và họ đòi phải trả tiền đến mức 20 ngàn đô-la cho việc đặt một giấy phép cư trú ở miền “Đất Hứa”. Trong thời gian làm Bộ trưởng Ngoại giao, ông Zaorálek bận rộn với vấn đề này. Theo ông, các nhân viên của Đại sứ quán Séc không dính líu đến hệ thống tham nhũng:

“Tôi đã nhờ cơ quan tình báo của chúng tôi kiểm tra. Họ đã xác nhận với tôi rằng vấn đề không nằm ở phía chúng tôi. Đó là lý do tại sao tôi chắc chắn rằng chúng tôi đã làm tất cả để ngăn chặn tham nhũng trong các cơ quan đại diện ngoại giao của chúng tôi. Nhưng chúng tôi không có cách nào ảnh hưởng đến tình trạng tham nhũng trong một đất nước mà chúng tôi chỉ là khách. Nói cách khác, hệ thống cấp visa của chúng tôi – tuy nó hoạt động tốt ở hầu hết các quốc gia khác – nhưng đang đụng phải giới hạn ở nơi đây. Và do đó dòng chảy của lực lượng lao động phải được dừng lại“.

Theo thống kê, khoảng 58.000 công dân Việt Nam hiện nay có giấy phép cư trú tại đất nước này. Đó là chưa kể đến nhiều người gốc Việt đã nhập tịch mang hộ chiếu Séc.

Một câu hỏi được đặt ra, ngoài ma túy trong trong cộng đồng người Việt tại Séc, liệu ông Lubomír Zaorálek còn có cả những thông tin khác nữa làm cơ sở để khẳng định “Việt Nam là tổ chức tội phạm” và “đã trở thành đe dọa an ninh hàng đầu“? Chẳng hạn vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh mà Séc có dính líu đến qua 3 nghi phạm mật vụ cư ngụ ở Praha: Đào Quốc Oai, Lê Anh Tú và Nguyễn Hải Long, đã được  ông Lubomír Zaorálek lấy làm cơ sở cho cảnh báo của mình?


Hiếu Bá Linh

Món nợ của Thổ Nhĩ Kỳ

Bảng điện tử cập nhật tỉ giá của đồng Lira so với Mỹ kim và đồng Euro tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 13 tháng 8,2018

Nhấp vào nút play (►) dưới đây để nghe

Dù Thổ Nhĩ Kỳ không có nền kinh tế đủ lớn để gây ảnh hưởng toàn cầu nhưng cuộc khủng hoảng vẫn là điều bất lợi cho các nước đang phát triển vì gánh nợ quá lớn của các xứ này. Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu tại sao…

Vì sao có cuộc khủng hoảng?

Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do và Nguyên Lam xin kính chào chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, trận chiến mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang gây hậu quả bất lợi cho các nền kinh tế Á Châu, kể cả Việt Nam và nhất là Việt Nam, thì vụ khủng hoảng bùng nổ tại Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ lại là một biến cố đáng ngại khác. Vì vậy, mục Diễn đàn Kinh tế tuần này xin đề nghị ông phân tích cho nguyên nhân và hậu quả của vụ Thổ Nhĩ Kỳ đối với Châu Á.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Nếu chỉ theo dõi sự tình một cách hời hợt thì ta có thể ngạc nhiên vì sao lại có cuộc khủng hoảng tại Thổ Nhĩ Kỳ. Chẳng lẽ Chính quyền Hoa Kỳ lại trừng phạt một quốc gia đồng minh, thành viên của Minh ước Bắc Đại Tây Dương NATO chỉ vì số phận của một mục sư người Mỹ đã bị Chính quyền Thổ giam giữ từ hai năm nay? Sự thật nó không đơn giản như vậy vì nhiều biến cố xảy ra từ cuối năm 2002.

- Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia nửa Âu nửa Á và nói về địa dư thì Á nhiều hơn Âu. Trăm năm trước, khi Đế quốc Hồi giáo Ottoman sụp đổ, bậc quốc phụ của nước Thổ là Mustapha Kemal đã muốn canh tân xứ sở theo mô hình Âu Châu với một chế độ mang tính chất thế quyền hơn thần quyền và loại bỏ ảnh hưởng của tôn giáo trong sinh hoạt chính trị. Sau đó do vị trí địa dư có tính chất chiến lược trên đại lục địa Âu-Á nhìn xuống vùng biển miền Nam, trong thời Chiến tranh lạnh, Thổ Nhĩ Kỳ được coi là một nước Tây Phương và là thành viên của Minh ước NATO để chặn đà bành trướng của Liên bang Xô viết. Nhưng khi Liên Xô tan rã rồi sụp đổ thì tình hình đã đổi khác kể từ năm 1992…

Không may cho xứ Thổ, Chính quyền của ông Erdogan lại có nhiều sai lầm về chính sách kinh tế, quan trọng nhất là việc vay mượn quá khả năng thanh toán. Tai họa của Thổ là đi vay để bành trướng và nay không thể trả nợ.

-Nguyễn Xuân Nghĩa

Nguyên Lam: Như vậy thì mọi sự có thể đã manh nha từ mấy chục năm trước rồi sao?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Thưa là sau năm 2001, một trào lưu khác đã thành hình tại Thổ với một tập hợp chính trị mới là đảng Công lý và Phát triển, gọi tắt theo tiếng Thổ là AKP. Đảng này thắng cử nhiều lần kể từ năm 2002, theo xu hướng khôi phục ảnh hưởng của Hồi giáo và chủ nghĩa quốc gia dân tộc của người Thổ. Một lãnh tụ của đảng AKP là đương kim Tổng thống Recep Tayyip Erdogan lên lãnh đạo và dần dần thâu tóm quyền lực theo Tổng thống chế và muốn xứ sở phải là cường quốc trong khu vực tiếp cận với Âu Châu, Á Châu và Trung Đông.

- Không may cho xứ Thổ, Chính quyền của ông Erdogan lại có nhiều sai lầm về chính sách kinh tế, quan trọng nhất là việc vay mượn quá khả năng thanh toán. Tai họa của Thổ là đi vay để bành trướng và nay không thể trả nợ.

- Yếu tố ngoại giao là việc tách xa Tây phương mà lại vay ngoại tệ của ngân hàng Âu Châu rồi tiến tới chế độ toàn trị sau cuộc phản đảo chính vào Tháng Bảy năm 2016. Việc chế độ Erdogan bắt giam một mục sư người Mỹ theo đạo Tin Lành đã sống tại Thổ Nhĩ Kỳ từ 23 năm qua chỉ là giọt nước tràn ly chứ không là lý do vì xứ Thổ vừa đòi mua chiến đấu cơ F-35 của Mỹ, lại muốn mua hỏa tiễn địa-không S-400 của Nga mà ra tay chà đạp nhân quyền ở bên trong nên chế độ mất hết đồng minh trong chính trường Hoa Kỳ và làm các nước Âu Châu hoài nghi.

Nhân duyên

Nguyên Lam: Trên diễn đàn này, ông hay nói đến chuyện “nhân duyên”. Cái “nhân” là nguyên nhân khiến điều gì đó có thể sẽ xảy ra. Cái “duyên” là biến cố làm chuyện đó xảy ra vào thời điểm này. Như vậy, phải chăng là cái nhân của vụ khủng hoảng Thổ Nhĩ Kỳ đã có từ trước?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Sai lầm kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ hay cái nhân là họ đi vay quá sức trả khiến đồng bạc mất giá từ lâu, rồi biện pháp trừng phạt của Mỹ mới gây khủng hoảng cho hệ thống ngân hàng của Thổ, sẽ lan ra các ngân hàng chủ nợ của quốc tế. Không có vụ mục sư Mỹ thì xứ này cũng bị khủng hoảng. Bài học kinh tế ở đây là chuyện đi vay, trường hợp khá phổ biến trong các nước đang phát triển trên thế giới.

Nguyên Lam: Thưa ông, thế rồi tình hình sẽ ra sao?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Ngoài việc đả kích Hoa Kỳ để huy động quần chúng bên trong, Chính quyền Thổ chẳng có nhiều giải pháp kinh tế tài chính. Gánh nợ của Thổ hiện lên tới gần 500 tỷ đô la, đa số tới gần 80% là nợ bằng tiền Mỹ dù chưa hẳn là nợ các ngân hàng Mỹ, phần còn lại là nợ bằng đồng Euro của Âu Châu. Hơn 100 tỷ của khoản nợ quá lớn này sẽ đáo hạn trong năm nay. Họ không dám tăng lãi suất để đồng Lira khỏi mất giá vì sợ gây ra nạn suy trầm sản xuất và thất nghiệp. Nếu ra lệnh kiểm soát tư bản để tránh thất thoát ngoại tệ thì vẫn khó tránh vỡ nợ và chẳng được Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế tung tiền chuộc nợ để cấp cứu nếu không chấn chỉnh lại hệ thống công chi thu. Với ông Erdogan, việc cải cách theo điều kiện của IMF là một xâm phạm chủ quyền quốc gia. Giải pháp kia là xin Bắc Kinh trợ cấp tài chính thì chế độ lại càng lệ thuộc hơn vào một xứ ở xa, đang có quá nhiều vấn đề trong nội bộ.

Bài học từ Thổ Nhĩ Kỳ

Nguyên Lam: Từ chuyện Thổ Nhĩ Kỳ qua các nước khác, chúng ta có thể rút tỉa được những bài học gì, thưa ông?

Đi vay chỉ là tiêu sớm mà thôi. Khi vay thì phải nghĩ đến ngày trả. Vay ngắn hạn mà tiêu vào việc dài hạn không là giải pháp, và vay rẻ mà trả đắt là điều đang xảy ra. Việt Nam nên theo dõi chuyện này vì đã mắc nợ và rất dễ bị vạ lây.

-Nguyễn Xuân Nghĩa

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Chúng ta không quên rằng sau vụ Tổng suy trầm năm 2008-2009, khối kinh tế Âu-Mỹ-Nhật đã ào ạt hạ lãi suất tới gần số không nhằm kích thích kinh tế nhưng cũng gây ra hiện tượng tiền nhiều và rẻ. Vì vậy, giới đầu tư của các nền kinh tế đó, tại Hoa Kỳ, Âu Châu và Nhật Bản, mới đem tiền vào kiếm lời cao hơn trong các nước đang phát triển, như Cộng hòa Nam Phi, Argentina và Thổ Nhĩ Kỳ. Các quốc gia này thấy đó là cơ hội đi vay rất rẻ mà chẳng nghĩ tới ngày trả nợ.

- Thế rồi khi kinh tế Hoa Kỳ phục hồi và Ngân hàng Trung ương Mỹ tăng lãi suất thì tiền Mỹ lên giá và thị trường Hoa Kỳ là cơ hội kiếm lời cao hơn. Các nước đang phát triển mà vay quá nhiều bằng ngoại tệ sẽ chết kẹt vì nội tệ của họ mất giá và việc trả nợ lại đắt hơn. Thổ Nhĩ Kỳ bị khủng hoảng vì ngoại giao nhưng mầm khủng hoảng đã có sẵn bên trong, nhiều xứ khác, như Pakistan hay Nam Phi, Argentina hay cả Indonesia cũng có thể bị như vậy và khủng hoảng dễ lây lan toàn cầu. Có lẽ ta cần nhớ lại một chuyện tương tự xảy ra 20 năm trước tại Đông Á.

Nguyên Lam: Xin đề nghị ông nhắc lại chuyện này vì quả thật là đã quá xa xôi cho đa số thính giả của chúng ta.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Thưa rằng ngày hai Tháng Bảy năm 1997, Thái Lan bị khủng hoảng vì đồng Baht của họ mất giá. Khi đó, thế giới còn ngợi ca phép lạ kinh tế Đông Á nên không ngờ là từ Thái nạn khủng hoảng đã tràn khắp Đông Á, từ Đông Nam Á như Malaysia, Philippines lên Đông Bắc Á, vào tới Nam Hàn, Đài Loan, rồi lan qua Liên bang Nga và dội ngược về thị trường Hoa Kỳ làm một tập đoàn đầu tư đối xung hay “hedge fund” của Mỹ bị phá sản. Bộ phận chuyển lực làm tai họa lây lan mấy ngàn cây số chính là các ngân hàng vì họ bị mất nợ.

- Khi biến cố bùng nổ tại Thái Lan, ít ai nghĩ đến một vụ vỡ nợ dây chuyền. Ngày nay, chuyện Thổ phải làm ta nghĩ đến xứ Thái. Lần đó, Việt Nam chưa hội nhập vào luồng giao dịch tài chính quốc tế nên chỉ bị hậu quả gián tiếp, lần này thì khác vì Việt Nam cũng đi vay quá nhiều.

Nguyên Lam: Vì thời lượng của chúng ta có hạn, Nguyên Lam xin đề nghị ông nêu ra một kết luận sơ khởi về hậu quả.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Đi vay chỉ là tiêu sớm mà thôi. Khi vay thì phải nghĩ đến ngày trả. Vay ngắn hạn mà tiêu vào việc dài hạn không là giải pháp, và vay rẻ mà trả đắt là điều đang xảy ra. Việt Nam nên theo dõi chuyện này vì đã mắc nợ và rất dễ bị vạ lây.

Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin cảm tạ ông về cuộc phỏng vấn tuần này.

Nguyễn Xuân Nghĩa
RFA

Hiệu quả gì từ dự án Đường sắt Cát Linh – Hà Đông?

Đoàn tàu tuyến Cát Linh - Hà Đông

Nhấp vào nút play (►) dưới đây để nghe

Dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông tại thủ đô Hà Nội vừa chạy thử nghiệm nhưng đã có những quan ngại về tính hiệu quả khi dự án được đưa vào khai thác thương mại, dự định vào cuối năm nay.

Thực hư thế nào?

Lỗ nặng vì đội vốn và vỡ tiến độ thi công

Sau 10 năm thi công với 6 lần điều chỉnh tiến độ, dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông tại thành phố Hà Nội vào ngày 11 tháng 8 vừa qua cũng được đưa vào chạy thử nghiệm và dự kiến cuối năm nay đưa vào khai thác thương mại. Dự án này từ trước đến nay đã gây nhiều ồn ào trong dư luận vì tiến độ thi công chậm và tổng vốn đầu tư bị đội lên quá cao.

Những tác động của nó rất lớn, nhưng đằng sau mình phải nhìn nhận là những sự ưu tiên đối với nhà thầu Trung Quốc, chính quyền Trung Quốc.

-Nhà báo Đỗ Cao Cường

Nhà báo Đỗ Cao Cường, nguyên phóng viên tờ Pháp Luật trong nước cho rằng những bất cập của dự án gây ảnh hưởng đến cảnh quan đô thị, ngân sách nhà nước, tiền thuế của người dân. Anh đề cập đến vấn đề văn hóa ‘phong bì’ ngay từ những ngày đầu đối với các dự án có vốn đầu tư của Trung Quốc, và cho rằng những người trong cuộc đã trực tiếp gây ra thiệt hại trên.

Ở đâu mà để xảy ra tình trạng này thì mình phải nhìn nhận trách nhiệm thứ nhất là của chính chính quyền Việt Nam về quản lý, giám sát; cho đến chủ đầu tư. Những tác động của nó rất lớn, nhưng đằng sau mình phải nhìn nhận là những sự ưu tiên đối với nhà thầu Trung Quốc, chính quyền Trung Quốc.

Dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông được thực hiện theo Hiệp định ký kết năm 2008 giữa Việt Nam và Trung Quốc và khởi công năm 2011 với vốn đầu tư ban đầu khoảng 550 triệu USD, trong đó vốn vay viện trợ phát triển (ODA) của chính phủ Trung Quốc là 419 triệu USD.

Đến năm 2014, dự án bị đội vốn lên 40%, tức khoảng 891 triệu USD, đồng nghĩa với khoản tiền chủ đầu tư Việt Nam nợ phía Trung Quốc tổng cộng khoảng 700 triệu USD.

Một giải pháp giúp giảm tắc nghẽn giao thông

Báo Tiền Phong hôm 3/4/2018 trích số liệu của Bộ Tài chính cho biết ước tính mỗi ngày Việt Nam đang phải trả cho Trung Quốc 2,4 tỷ đồng tiền lãi phát sinh cộng với nợ gốc của dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông. Bên cạnh đó, khoản chi phí vận hành tuyến đường sắt này được đánh giá là khá cao với sự tham gia của 681 nhân sự mỗi ngày, theo số liệu Ban Quản lý Dự án Đường sắt. Mặt khác, giá vé tàu mỗi lượt chỉ 10 ngàn Việt Nam đồng cộng với số lượng hành khách chưa được thống kê khiến giới chuyên môn có nhiều nghi ngại về tính hiệu quả khi dự án này được đưa vào hoạt động thương mại.

Toa xe công trinh đường sắt đô thị Cát Linh. Courtesy of Bộ Giao thông Vận tải

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, nhận định dự án sẽ khó có lãi.

Bây giờ dự án đã đầu tư rồi thì phải hoạt động thôi, còn việc lỗ lã như thế nào thì có lẽ phải chờ quyết toán và phải có báo cáo công khai với Hội đồng Nhân dân Hà Nội để xem xét. Nhưng rõ ràng là cho tới nay thì với số lượng hành khách dự kiến và chi phí đội vốn quá cao so với dự toán ban đầu thì dự án này khó có thể có lãi.

Chúng tôi đặt câu hỏi về giải pháp nào để bù lỗ cho khoản nợ đầu tư dự án, nhưng tiến sĩ Doanh từ chối đưa ra kiến nghị vì ông cho rằng đây là việc của bên liên quan.

Còn với quan điểm hiệu quả kinh tế - xã hội phải được đánh giá dựa trên nhiều yếu tố khác nhau, tiến sĩ Nguyễn Quang A chia sẻ ông không bi quan vào việc vận hành tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông. Ngược lại, ông bày tỏ mong đợi của mình khi tuyến đường sắt này được đưa vào vận hành.

Nếu mà nó giải tỏa được sự tắc nghẽn giao thông thì cái đó cũng góp phần vào hiệu quả của đường sắt, chứ không chỉ tính đến chuyện là bán được bao nhiêu vé, số vé đó có bù được cho các khoản đầu tư, khoản lãi của tiền vay hay không. Thậm chí phải tính cả chuyện bớt ô nhiễm môi trường. Cái đấy làm cho sức khỏe người dân vùng đó tốt hơn, đỡ tốn chi phí y tế… Nếu tính toán hiệu quả kinh tế xã hội thì phải tính rộng ra cả như thế.

Phụ thuộc và lạc hậu sau Trung Quốc

Trong ngày chạy thử nghiệm tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông hôm 11/8, trên mạng xã hội xuất hiện hình ảnh được cho là vé lên tàu in song ngữ Việt – Trung, trong đó chữ Trung Quốc in to và đặt phía trên chữ Việt. Vài tuần trước đó, tại các nhà ga của tuyến đường sắt này cũng xảy ra tình trạng tương tự ở các biển hiệu tên ga in tiếng Hoa. Dư luận sau đó phản ứng khiến Ban Quản lý dự án Đường sắt tổ chức cuộc họp ngay hôm 12/8 được nói để ‘chấn chỉnh’ và ‘nghiêm khắc phê bình’ tổng thầu vì tự ý thực hiện các vụ việc trên.

Rõ ràng là cho tới nay thì với số lượng hành khách dự kiến và chi phí đội vốn quá cao so với dự toán ban đầu thì dự án này khó có thể có lãi.

-Tiến sĩ Lê Đăng Doanh

Đứng dưới góc độ một người quan sát xã hội, nhà báo Đỗ Cao Cường thể hiện sự bất bình với phía nhà thầu Trung Quốc.

Chỉ thông qua một buổi chạy đầu tiên như vậy mà mình có thể khẳng định rằng nó làm ăn ở Việt Nam mà nó không hề tôn trọng pháp luật Việt Nam. Nó coi thường chính quyền, coi thường người dân Việt Nam. Những người dân Việt Nam khôn ngoan, có nhận thức, có lòng yêu nước thì người ta sẽ tẩy chay hoàn toàn nó, phải lên án, phản đối, phải chấm dứt ngay những nhà thầu Trung Quốc. Nhưng mà khổ nỗi đằng sau câu chuyện nhà thầu Trung Quốc, câu chuyện Cát Linh – Hà Đông là những câu chuyện về nợ công, bị phụ thuộc vào Trung Quốc bằng những khoản nợ, bằng thể chế, bằng mối quan hệ thâm giao Việt Nam – Trung Quốc, bằng chế độ.

Thực tế, nhiều dự án vốn đầu tư Trung Quốc từ trước đến nay đều mang lại những tác động tiêu cực về tài chính và môi trường cho phía Việt Nam như Sân vận động Mỹ Đình, Dự án mở rộng nhà máy luyện thép Thái Nguyên, Nhà máy cán thép Lào Cai, Dự án Bauxite Tây nguyên, các dự án xử lý rác, nhà máy dệt… Nhà báo Đỗ Cao Cường cảnh báo về nguy cơ Việt Nam bị ‘lún sâu’ vào nền kinh tế Trung Quốc.

Người lao động làm việc tại các mỏ Bauxite ở Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng ngày 13/4/2009. AFP

Nếu mình không nhìn nhận vấn đề và đưa ra một giải pháp triệt để và giải quyết thực sự mạnh mẽ thì tất nhiên càng ngày mình càng lún sâu vào nó. Khoản vay, khoản nợ của mình thì càng cao mà chất lượng công trình càng không đạt chất được. Người Việt Nam phát triển đã lạc hậu rồi mà lại còn phải lạc hậu theo sau Trung Quốc.

Tiến sĩ Nguyễn Quang A thì cho rằng Việt Nam không hoàn toàn bị phụ thuộc vào kinh tế Trung Quốc cũng như ông không quá bi quan với những con số gọi là ‘bề mặt’ của quan hệ kinh tế Việt – Trung. Ông dẫn chứng bằng lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc nhưng có thể là gốc của Mỹ, Nhật hay EU và cho biết thêm.

Các con số về xuất nhập khẩu mà được những nhà kinh tế quan niệm từ những năm 40 – 50 của thế kỷ trước không phản ánh thực chất lắm bức tranh của một nền kinh tế đã được toàn cầu hóa như bây giờ. Trong thế giới toàn cầu hóa như bây giờ thì sự tương thuộc lẫn nhau của các nền kinh tế là một chuyện không thể tránh khỏi.

Tuy vậy, tiến sĩ Nguyễn Quang A nhấn mạnh việc cân đối xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng như nỗ lực tìm cách ít lệ thuộc hơn vào Trung Quốc là điều mà chính phủ Việt Nam luôn phải cân nhắc.


RFA

Khủng hoảng ngoại giao của Việt Nam với châu Âu lớn hay nhỏ?

Phiên tòa xử mật vụ tham gia bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Berlin. 4/2018.

Nhấp vào nút play (►) dưới đây để nghe

Một năm sau vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh tại Đức, một hội nghị của ngành ngoại giao Việt Nam lần thứ 30 được tổ chức tại Hà Nội. Hội nghị này không thấy đề cập đến những đổ vỡ ngọai giao giữa Việt Nam với Đức, Cộng hòa Séc, Slovakia, rồi có thể là tới đây với nước Pháp nữa, do các cơ quan ngoại giao Việt Nam tại các quốc gia này được cho là có liên quan đến vụ bắt cóc.

Nhận định về bài diễn văn dài hơn 6 trang giấy của ông Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị ngành ngoại giao lần thứ 30, Giáo sư Mạc Văn Trang từ Hà Nội nói với Đài Á châu tự do:

“Các nhà lãnh đạo Việt Nam xưa nay là thế, mà không phải chỉ Việt Nam mà cộng sản nói chung là thế, họ tuyên truyền một chiều, nói lấy được, nói lấy phải một mình, rồi khoe thành tích, thậm chí những thành tích không xứng đáng cũng khoe. Bao giờ cũng che đậy những khuyết điểm, những cái xấu của mình đi, mà nếu có đưa ra thì cũng là do nguyên nhân khách quan, do kẻ địch xúi giục, do âm mưu thù địch…”

Bài diễn văn ông Tổng Bí thư đặt ra câu hỏi rằng trong quan hệ với các nước lớn, có điểm “nghẽn” nào cần tháo gỡ, hoặc khâu “đột phá” nào cần mở ra, nhưng tuyệt nhiên không nhắc đến sự căng thẳng với các quốc gia châu Âu sau vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, mà nhà báo Lê Trung Khoa, người theo dõi câu chuyện ngay từ đầu, từ Berlin, nước Đức cho là một cuộc khủng hoảng lớn nhất của ngành ngoại giao của nhà nước cộng sản Việt Nam từ trước đến nay.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền là ông Đoàn Xuân Hưng rất bất ngờ, và các cán bộ của họ trong này bắt buộc phải làm theo cái điều đó khi nó xảy ra rồi...

- Nhà báo Lê Trung Khoa

Tuy nhiên Giáo sư Vũ Tường, thuộc Bộ môn chính trị, Đại học Oregon, Hoa Kỳ lại không lượng định vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh ở tầm mức lớn như vậy:

“Tôi không nghĩ là một khủng hoảng lớn nhất, nó chỉ là một cuộc khủng hoảng thôi. Chuyện vừa rồi cho thấy họ vẫn quen cách làm cũ như thời chiến tranh lạnh. Do đó họ gặp khủng hoảng. Thiệt hại đối với họ thì tôi nghĩ là họ nghĩ rằng không lớn, so với cái mà họ được.”

Theo ông Vũ Tường, khi nhà nước Việt Nam quyết định bắt cóc Trịnh Xuân Thanh trên đất Đức, họ nghĩ rằng họ có thể cứu chữa được những thiệt hại mà vụ bắt cóc này có thể sẽ gây ra. Ngoài ra ông cũng đồng ý rằng mục tiêu lớn của vụ bắt cóc là chuyện chính trị nội bộ, chuyện chống tham nhũng của đảng cầm quyền, có tầm mức lớn hơn, theo quan điểm của họ, những thiệt hại mà họ có thể gánh chịu.

Một vấn đề khác được đặt ra là liệu Bộ ngoại giao Việt Nam nói chung, và các Đại sứ quán Việt Nam tại châu Âu nói riêng có biết hay không? Có tham gia vào quyết định trong vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh hay không?

Giáo sư Vũ Tường nói tiếp:

“Tôi nghĩ là Bộ Ngoại giao chỉ có trách nhiệm thừa hành thôi. Những quyết định quan trọng là do Bộ chính trị quyết định. Bộ Ngoại giao cũng có tiếng nói vì ông Bộ trưởng là Ủy viên Bộ Chính trị, nhưng chỉ là tiếng nói thôi, mà lại khá yếu. Tôi nghĩ vừa rồi không phải là một quyết định do Bộ Ngoại giao chủ xướng.”

Bộ trưởng Ngoại giao hiện nay của Việt Nam là ông Phạm Bình Minh. Ông Minh bắt đầu đảm nhận chức vụ Bộ trưởng từ năm 2011, nhưng chỉ mới được vào Bộ Chính trị, bộ máy quyền lực lớn nhất nước từ đầu năm 2016, sau Đại hội lần thứ 12 của đảng cầm quyền.

Bị cáo Nguyễn Hải Long, một công dân Việt Nam sống tại Cộng hòa Séc tại phiên tòa. 4/2018. AFP

Trong những lần trao đổi trước đây với RFA, Giáo sư Tường cũng nói rằng các nhân vật phụ trách đối ngoại trong Đảng Cộng sản mới có quyền quyết định về chính sách đối ngoại, hơn là ông Bộ trường Ngoại giao.

Theo ông Đặng Xương Hùng, một cựu nhân viên ngoại giao Việt Nam hiện đang tị nạn chính trị tại Thụy Sĩ thì các nhân viên an ninh trong các đại sứ quán Việt Nam nhận nhiệm vụ từ cơ quan an ninh, mà ông đại sứ có khi cũng không biết được hoạt động của họ.

Liên quan đến vụ Trịnh Xuân Thanh và trách nhiệm của tòa Đại sứ Việt Nam tại Berlin trong vụ này, nhà báo Lê Trung Khoa nói với chúng tôi:

“Theo nguồn tin mà tôi nhận được thì ngay trong Đại sứ quán Việt Nam tại Berlin, thì ông Đại sứ đặc mệnh toàn quyền là ông Đoàn Xuân Hưng rất bất ngờ, và các cán bộ của họ trong này bắt buộc phải làm theo cái điều đó khi nó xảy ra rồi, tức là họ không được báo trước, hoặc là họ bắt buộc phải làm bởi vì họ là nhân viên nhà nước.”

Từ từ thì họ cũng có thể xoa dịu, mua chuộc được bên phía Âu châu bỏ qua cho họ, bằng một thủ đoạn nào đó, thỏa thuận ưu đãi nào đó.

- Giáo sư Vũ Tường

Đã có những cố gắng mà một số nhà quan sát cho rằng phía Việt Nam đã thực hiện trong vòng một năm qua để hàn gắn mối quan hệ giữa Việt Nam và Đức, cũng như với các quốc gia châu Âu. Đó là VN liên tục thực hiện những chuyến thăm cấp cao tới các nước thành viên của EU để thúc đẩy EU thông qua hiệp định thương mại tự do: Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ thăm Bỉ, Slovakia, Thụy sĩ vào tháng 9/2017, ông Hoàng Bình Quân, Trưởng Ban đối ngoại của Đảng Cộng sản Việt Nam thăm nước Đức vào tháng 7/2017. Gần đây nhất là vào cuối tháng 3/2018, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam ông Nguyễn Phú Trọng sang thăm Pháp.

Theo thông tin từ Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu chính trị Việt Nam tại Singapore, vào đầu tháng 9/2018, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng lại sẽ sang thăm ba quốc gia châu Âu, có thể là để xoa dịu sự bực bội của các nước này sau vụ Trịnh Xuân Thanh. Hiện tên của ba quốc gia này chưa được tiết lộ, nhưng ông Hà Hoàng Hợp cho biết là không có nước Đức.

Đánh giá về khả năng Việt Nam có đạt được hiệp định thương mại tự do với châu Âu trong thời gian tới đây hay không, Giáo sư Vũ Tường nhận định:

“Tôi nghĩ là cuối cùng có thể họ cũng đạt được cái đó thôi, vì chuyện này (Trịnh Xuân Thanh) không lớn bằng Hiệp định với Âu châu. Từ từ thì họ cũng có thể xoa dịu, mua chuộc được bên phía Âu châu bỏ qua cho họ, bằng một thủ đoạn nào đó, thỏa thuận ưu đãi nào đó, thậm chí có thể trả tự do sớm cho Trịnh Xuân Thanh rồi cho ông ta đi Đức.”

Một nhượng bộ lớn mà các nhà quan sát cho rằng Việt Nam đã thực hiện đối với nước Đức là cho phép Luật sư Nguyễn Văn Đài, người sáng lập Hội Anh em dân chủ, và người cộng sự là cô Lê Thu Hà được sang tị nạn chính trị tại Đức gần đây, sau một thời gian bị bỏ tù vì cáo buộc âm mưu lật đổ chính quyền nhân dân.


Kính Hòa
RFA

Cựu Đại biện lâm thời Lê Hồng Quang bỏ trốn hay... bị bắt cóc?

Ông Lê Hồng Quang (Slovakia Embassy in Hanoi - Photo©Martin_Miklas)

Sau vụ ‘Trịnh Xuân Thanh lảo đảo bị hai mật vụ Việt Nam áp giải lên máy bay ở sân bay Bratislava’ diễn ra như phim vào ngày 26/7/2017, thủ đô của đất nước Slovakia nhỏ bé và xinh đẹp lại chứng kiến một tập phim mới mang tên ‘Lê Hồng Quang’.

Lê Hồng Quang là ai?

Lê Hồng Quang đã biến khỏi căn hộ của ông ta, chỉ ít ngày sau khi Tổng thống Andrej Kiska và Thủ tướng Peter Pellegrini của Slovakia quyết định chỉ đạo Bộ Nội vụ và cảnh sát nước này mở cuộc điều tra về vụ Trịnh Xuân Thanh. Vài cảnh sát Bratislava đã gọi cửa nhà Lê Hồng Quang nhưng ngôi nhà chỉ đáp lại bằng một vẻ im lặng chết chóc.

Cựu Đại biện lâm thời Đại sứ quán Slovakia tại Hà Nội Lê Hồng Quang được báo chí Đức và Slovakia xem là nhân chứng rất quan trọng trong việc móc nối cho đoàn quan chức công an Việt Nam, dẫn dắt bởi Bộ trưởng công an Tô Lâm, mượn máy bay của Chính phủ Slovakia để bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, đưa từ Bratislava sang Moscow vào ngày 26/7/2017.

Vào năm 2017 khi Thủ tướng Slovakia là Robert Fico còn tại vị, Lê Hồng Quang là cố vấn của vị thủ tướng này và cũng được xem là ‘cánh tay nối dài’ của đảng và công an Việt Nam trong cộng đồng người Việt ở Slovakia. Nhưng sau khi Fico phải từ chức do dính líu trách nhiệm về vụ hai vợ chồng nhà báo Slovakia bị giết do viết bài chống tham nhũng, thân phận Lê Hồng Quang đã chìm dần vào bóng tối.

Trước Lê Hồng Quang là ai?

Tháng Tư năm 2018, Tòa Thượng thẩm Berlin mở phiên tòa xử Nguyễn Hải Long - một nghi can tham gia đường dây bắt cóc Trịnh Xuân Thanh ở Đức. Ba tháng sau, để nhận được mức án khoan hồng chỉ có 3 năm 10 tháng về tội bắt cóc và làm gián điệp, Nguyễn Hải Long đã quyết định khai sạch.

Lời thú tội của Nguyễn Hải Long tại Tòa Thượng thẩm Berlin vào ngày 17/7/2018 rốt cuộc đã lần đầu tiên mang tính chứng cứ không thể bác bỏ về không chỉ vai trò của những con tốt Nguyễn Hải Long, Đào Quốc Oai, Lê Anh Tú và một quan chức thừa hành bậc trung là Phó tổng cục trưởng Tổng cục an ninh (Bộ Công an) Đường Minh Hưng, mà còn là cơ sở quá rõ để lần đầu tiên Tòa án Đức tự tin công bố tên họ những ‘tác giả’ có chức vụ cao hơn thế nhiều nằm trong Bộ Chính trị đảng Việt Nam móc xích với phi vụ bắt cóc hệt như phim gián điệp thời Chiến tranh lạnh của thế kỷ XX.

Chỉ ít ngày sau lời thú tội của Nguyễn Hải Long, hai tờ báo Frankfurter Allgemeine Zeitung của Đức và báo Dennik N của Slovakia ngày 3/8/2018 đã đăng loạt bài điều tra về ‘Bộ trưởng Nội vụ Slovakia Robert Kaliňák đã giúp Bộ trưởng Công an Việt Nam Tô Lâm đưa Trịnh Xuân Thanh ra khỏi khu vực Schengen bằng chuyên cơ của chính phủ Slovakia’.

Không khó hình dung việc Frankfurter Allgemeine Zeitung đã được cơ quan cảnh sát Đức cung cấp những tin tức có giá trị không chỉ về vụ bắc cóc Trịnh Xuân Thanh tại Berlin, mà còn cả về vụ Trịnh Xuân Thanh đã được ‘trung chuyển’ như thế nào tại Slovakia mà tình báo Đức nắm được.

Khác hẳn với thái độ nhẩn nha và lẩn tránh trách nhiệm cách đây vài ba tháng, vào lúc này Chính phủ Slovakia đang như thể bấn loạn để cứu vãn cấp thời thể diện đối nội và uy tín quốc tế của họ.

Khủng hoảng Slovakia - Việt đang chính thức bắt đầu và còn vượt trên khủng hoảng Đức - Việt một bậc: nếu trong khủng hoảng Đức - Việt, các cơ quan tư pháp Đức chỉ làm rõ chứng cứ vụ bắt cóc đến Nguyễn Hải Long và một quan chức công an bậc trung là Đường Minh Hưng trong bối cảnh chuyến đi Đức của tướng Hưng là lén lút chứ không công khai và càng không chính thức, thì chuyến đi của Bộ trưởng công an Tô Lâm đến Slovakia ngay sau khi xảy ra vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh ở Đức, cùng cuộc gặp chính thức của Tô Lâm với bộ trưởng nội vụ Slovakia khi đó là Robert Kaliňák đã xác nhận rằng Tô Lâm là một đại diện chính thức của Chính phủ Việt Nam, là tiền đề kéo theo mức độ xung đột ngoại giao giữa Slovakia và Việt Nam là xung đột cấp nhà nước.

Ngày 9/8/2018, Ngoại trưởng Slovakia Miroslav Lajcak tuyên bố chính thức sẽ không bổ nhiệm đại sứ của Slovakia ở Hà Nội cho đến khi vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh được điều tra rõ ràng. Khủng hoảng Slovakia - Việt Nam đã chính thức bùng nổ với động tác hạn chế ngoại giao đầu tiên như thế.

Còn bây giờ là số phận của Cựu Đại biện lâm thời Đại sứ quán Slovakia tại Hà Nội - Lê Hồng Quang.

Bỏ trốn?

Giả thiết nhiều khả năng xảy ra nhất là ‘rút kinh nghiệm sâu sắc’ từ việc Nguyễn Hải Long đã không kịp hoặc không dám bỏ trốn mà do đó đã bị cảnh sát Czech bắt giữ và dẫn độ sang Đức, Lê Hồng Quang đã đào thoát khỏi Bratislava và có thể ra khỏi biên giới Slovakia trước khi cảnh sát nước này đến tìm ông ta - mà hầu như chắc chắn Lê Hồng Quang sẽ ít nhất bị câu lưu để thẩm vấn nếu bị cảnh sát tìm thấy.

Mới đây, có tin cho rằng Lê Hồng Quang đã chuồn sang Thái Lan.

Dấu hỏi bật ra là nếu đào thoát khỏi Slovakia, liệu Lê Hồng Quang có tìm đường quay về ‘quê nhà’ Việt Nam? Bởi từ Thái Lan sang Việt Nam là quá gần, thậm chí có thể đi đường bộ qua biên giới Lào - Việt.

Nhưng lại có một nghi ngờ khác bật ra: liệu Lê Hồng Quang có an toàn khi quay trở về Việt Nam để trốn tránh giới tư pháp Slovakia? Liệu Lê Hồng Quang - với vai trò là một nhân chứng đặc biệt quan trọng và rất có thể đã nắm được nhiều thông tin, đặc biệt là thông tin về những nhân sự tham gia vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh và ‘vận chuyển’ Thanh về Hà Nội để ‘tự nguyện đầu thú’, cũng là nghi can mà hồ sơ cảnh sát Đức khẳng định là ‘người trong cuộc’, có bị rơi vào cảnh ‘giết người diệt khẩu’ tại Việt Nam?

Không loại trừ việc Lê Hồng Quang chẳng còn bao nhiêu niềm tin vào ‘đảng và nhà nước ta’, đã phải tính toán khả năng không trở về Việt Nam mà cao chạy xa bay sang một nước khác, bỏ trốn khỏi hai lực lượng truy tìm mình là cảnh sát Slovakia và những người đồng chí của ông ta.

Nhưng cũng còn một giả thiết khác với Lê Hồng Quang…

Bị bắt cóc?

Một khi Trịnh Xuân Thanh đã bị mật vụ Việt Nam bắt cóc ngay tại Berlin ngay ban ngày ban mặt, không có gì là không thể xảy ra. Cộng đồng người Việt ở Czech và Slovakia lại khá đông đảo, là khu vực màu mỡ để nảy sinh và khai triển những âm mưu trong bóng tối.

Nếu Lê Hồng Quang bị bắt cóc, ai là kẻ bắt cóc? Lại là bàn tay của mật vụ Việt Nam? Và nếu có vụ bắt cóc đó, Lê Hồng Quang sẽ được ‘vận chuyển’ về Việt Nam bằng cách nào, theo đường nào?

Nhưng dù với giả thiết nào chăng nữa, vụ biến mất của Lê Hồng Quang - vào đúng thời điểm vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh chính thức được điều tra ở Slovakia - đã bổ sung một bằng chứng không còn là mơ hồ về việc quan chức này đã trực tiếp hoặc gián tiếp dính líu đến vụ bắt cóc và ‘vận chuyển’ Trịnh Xuân Thanh ở sân bay Bratislava vào cuối tháng Bảy năm 2017.

Và chắc chắn vụ biến mất của Lê Hồng Quang càng khiến Bộ Nội vụ và các cơ quan tư pháp của Slovakia cũng như của Đức có thêm cơ sở để củng cố mối nghi ngờ, những bằng chứng về ‘đoàn công tác của Bộ trưởng công an Tô Lâm’ cùng quyết tâm điều tra bằng được vụ bắt cóc gây chấn động toàn châu Âu này.


Phạm Chí Dũng
Blog VOA

Cán bộ vốn quý

Dẫu không tiếp tục đảm nhận vai trò Bộ trưởng Thông tin – Truyền thông, ông Trương Minh Tuấn vẫn được điều động về làm Phó Ban Tuyên giáo.

Ông Phan Trọng Khánh, Chánh Thanh tra tỉnh Hải Dương, vừa giải thích với công chúng rằng, chuyện ông Nguyễn Trọng Điều vẫn là Thanh tra viên chính, đang làm việc với tư cách Chuyên viên tại Phòng Giám sát - Kiểm tra - Xử lý sau thanh tra của cơ quan này là… tất nhiên vì cả giới lãnh đạo Tỉnh ủy lẫn Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương không có chỉ đạo nào khác.

Ông Điều trở thành nổi tiếng vì sử dụng văn bằng tốt nghiệp đại học giả. Sau khi sự việc vỡ lở, ông Điều bị cách chức Phó Chánh Thanh tra của Thanh tra tỉnh Hải Dương nhưng vẫn được lưu dụng, được nâng lương. Rồi ông Điều xin đi học, sau hai năm, đã kiếm được một tấm bằng đại học… thật! Thậm chí ngoài tấm bằng đại học… thật, ông Điểu sắp nhận văn bằng Thạc sĩ Quản lý kinh tế (1).

Nhìn một cách tổng quát, hệ thống công quyền Việt Nam hết sức nhân đạo với cán bộ, công chức của mình. Tuy Luật Hình sự của Việt Nam xác định, làm hoặc sử dụng con dấu, giấy tờ giả là tội phạm nhưng chẳng riêng ông Điểu, trước giờ, nhiều cán bộ, viên chức từng bị lộ vì sử dụng văn bằng, chứng chỉ giả không chỉ cùng thoát vòng tố tụng mà còn giữ được việc làm, được tạo điều kiện để đi học lại.

Cán bộ rõ ràng là quý, quý hơn rất nhiều so với vài trăm ngàn thanh niên học hành đàng hoàng nhưng sau khi tốt nghiệp đại học, cao học vẫn không tìm được việc làm.

***

Cán bộ vốn quý nên dù bị xác định là “sai phạm rất nghiêm trọng” trong chuyện sắp đặt để Mobiphone mua “hớ” 95% cổ phần của AVG (An Viên Group - – tập đoàn tư nhân hoạt động trong lĩnh vực viễn thông, truyền thông), khiến công quỹ thiệt hại khoảng 7.000 tỉ đồng, dẫu không thể tiếp tục đảm nhận vai trò Bộ trưởng Thông tin – Truyền thông, ông Trương Minh Tuấn vẫn được điều động về làm Phó Ban Tuyên giáo của Ban Chấp hành Trung ương (BCH TƯ) Đảng CSVN.

Sự nhân ái của giới lãnh đạo đảng CSVN đối với ông Trương Minh Tuấn đã góp phần nâng số lượng Phó Ban Tuyên giáo của BCH TƯ Đảng CSVN lên thành… bảy, vì chẳng lẽ lại để nhân vật thay ông Tuấn ở vị trí Bộ trưởng Thông tin – Truyền thông kém ông Tuấn về vai vế trong Đảng. Chẳng rõ ông Nguyễn Mạnh Hùng, Thiếu tướng quân đội, cựu Tổng Giám đốc Viettel, đã cám ơn ông Tuấn hay chưa khi bước vào con đường ông Tuấn đã khai phá, nhận cùng lúc cả hai hàm đáng giá, một trong chính phủ, một trong Đảng.

Kinh tế suy thoái, ngân sách thất thu, nợ nần đầm đìa và càng lúc càng cao, chi thường xuyên (chi để duy trì hoạt động của bộ máy công quyền) xấp xỉ 70% đến 80% tổng chi ngân sách, khiến chi cho đầu tư để phát triển, bảo đảm an sinh xã hội giảm liên tục là… chuyện nhỏ, cán bộ, viên chức phải tỏ ra tử tế với… nhau mới là chuyện lớn.

Cách hành xử của giới lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam với ông Tuấn, số lượng Phó Ban của một cơ quan trong BCH TƯ Đảng CSVN lên tới bảy người chính là bằng chứng sinh động nhất cho việc trả lời thắc mắc, tại sao dân chúng Việt Nam, bao gồm cả nam phụ, lão, ấu vẫn phải còng lưng cõng 11,5 triệu cán bộ, viên chức (ngoài 6,5 triệu là cán bộ, viên chức của hệ thống công quyền, còn khoảng 5 triệu là cán bộ, viên chức của các tổ chức chính trị - xã hội như Đảng CSVN và đủ loại hội, đoàn).

Năm 2016, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) công bố kết quả một cuộc khảo sát về chi phí dành cho việc nuôi nấng cán bộ, viên chức. Theo đó, nếu tính tỉ lệ cán bộ, viên chức của cả hệ thống chính trị và hệ thống công quyền trên dân số thì trung bình, chín người Việt phải cõng một cán bộ, viên chức. Nếu có thêm số liệu về số lượng quân đội, công an, tỉ lệ người Việt cõng số đồng loại đang hưởng lương trích từ tiền thuế của họ hẳn sẽ gây ấn tượng rất mạnh.

***

Cán bộ rất quý nên trong vòng bốn thập niên, từ 1975 đến nay, tại Việt Nam, số cán bộ, viên chức nhận lương hoặc trợ cấp như lương đã tăng khoảng 6,5 lần. Đáng nói là sau bốn lần thực hiện cải tổ bộ máy, “tinh giản biên chế”, bộ máy lại phình ra, to hơn trước khi cải tổ. Cách nay hai năm, Bộ Tài chính Việt Nam từng thú nhận, chỉ trong mười năm vừa qua, cán bộ, viên chức của hệ thống công quyền tại Việt Nam không những không giảm mà còn tăng thêm 1,4 triệu người! Còn cán bộ, viên chức của Đảng CSVN và các tổ chức chính trị - xã hội khác thì tăng hơn ba lần. Tháng 4 năm nay, Kiểm toán Nhà nước loan báo, tính đến hết 2017, riêng hệ thống công quyền thừa 57.000 người. Nhân lực của hệ thống chính trị ra sao không được công bố!

Tuy nhiên chuyện sắp xếp lại hệ thống công quyền vốn đã được thừa nhận là hoạt động thiếu hiệu quả, lãng phí trầm trọng lại không dễ dàng. Tuần trước, tại một hội thảo về “sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã” do Bộ Nội vụ tổ chức, điều duy nhất được báo giới ghi nhận và tường thuật rộng rãi là các cán bộ, viên chức hữu trách đều than rất khó vì chưa tìm ra được cách giải quyết số cán bộ, viên chức… dôi dư. Cho dù ở Việt Nam có tới 588/713 huyện (82,4%) và 9.434/11.162 xã (84,5%) không đạt tiêu chí về diện tích tự nhiên và quy mô dân số nhưng chính phủ Việt Nam chỉ yêu cầu từ nay đến 2021 xóa bỏ 16 huyện và 637 xã kèm khuyến cáo là không được “vắt chanh bỏ vỏ”, “trả công rồi quên ơn” đối với cán bộ, viên chức mất việc trong quá trình sắp xếp, tinh giản (2).

Nhân đạo theo hướng đó thành ra không ai thắc mắc về việc truy cứu trách nhiệm những cá nhân liên quan đến phong trào tách tỉnh, tách huyện, tách xã để bây giờ phải sáp nhập. Cũng vì nhân đạo theo hướng đó nên cầm chắc nam, phụ, lão, ấu tại Việt Nam sẽ tiếp tục phải đóng góp để hệ thống công quyền Việt Nam chăm sóc những cán bộ, viên chức mất việc trong quá trình sắp xếp, tinh giản, không mang tiếng là “vắt chanh bỏ vỏ”, “trả công rồi quên ơn”, bất kể trong số những cán bộ, viên chức ấy không hiếm những người như ông Phùng Trần Anh.

Cách nay hai năm, công chúng Việt Nam sửng sốt trước sự kiện hàng chục người kéo tới trụ sở xã Đồng Thái, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nộ để… xiết nợ! Theo thống kê từ các khổ chủ thì chỉ trong vòng một năm, từ 2011 đến 2015, cán bộ, viên chức xã Đồng Thái đã thiếu nhiều nhà hàng, quán karaoke và các cơ sở thương mại, dịch vụ khác trong khu vực này khoản tiền là 3,5 tỉ đồng. Các viên chức lãnh đạo chính quyền xã Đồng Thái khi đó biện bạch rằng, chuyện ăn thiếu ở các nhà hàng, hát chịu tại các quán karaoke, “đi thực tế” đều là vì… công vụ. Họ có đãi nhau thì cũng nhằm khích lệ nhau “hoàn thành công tác”, còn không thì là đãi cấp trên chứ không hề tư túi. Kết quả thanh tra sau scandal “ăn nhậu thiếu, hát chịu” cho biết thêm, chính quyền xã Đồng Thái không chỉ ghi nợ ở nhiều nơi khi tổ chức các cuộc liên hoan, mà còn ghi nợ để đưa nhau “đi thực tế” ở Sầm Sơn - một điểm du lịch thuộc tỉnh Thanh Hóa và Cửa Lò – một điểm du lịch khác tại tỉnh Nghệ An.

Sau nhiều lần bàn tới, tính lui, chính quyền thành phố Hà Nội và chính quyền huyện Ba Vì “nhất trí” cách chức Chủ tịch xã của ông Anh, với tinh thần nhân đạo giữa những người cộng sản với nhau, họ quyết định điều động ông Anh làm… Trưởng Công an xã. Ông Phùng Trần Ngọ, Phó Bí thư xã được chỉ định làm Chủ tịch xã thay ông Anh. Các khổ chủ của chính quyền xã Đồng Thái khẳng định, ông Ngọ chẳng xa lạ gì với họ vì ông cũng nằm trong số “ăn nhậu thiếu, hát chịu”, sự khác biệt giữa ông Anh và ông Ngọ chỉ nằm ở chỗ ông Ngọ là Phó nên không ký giấy nợ. Các khổ chủ tiếp tục rủ nhau đến trụ sở xã Đồng Thái… xiết nợ nữa. Thông qua báo giới, ông Ngọ phân trần rằng, chính quyền xã Đồng Thái không muốn quịt các khoản “ăn nhậu thiếu, hát chịu”. Vấn đề là họ không biết xoay đâu ra tiền. Hai năm vừa qua dù đã cố gắng “cân đối” nhưng vì vừa phải trả 35 tỉ nợ xây dựng… nông thôn mới, thành ra họ chỉ mới trả được chừng trăm triệu “ăn nhậu thiếu, hát chịu” thôi (3)!

***

Ừ thì cán bộ, viên chức quý, thậm chí rất quý, đối xử cần phải có trước, có sau nhưng khi hệ thống chính trị, hệ thống công quyền nhân đạo với nhau như thế thì dân trông vảo đâu? Công khố còn bao nhiêu để chi tiêu cho phúc lợi và bảo đảm an sinh xã hội?

Trân Văn
Blog VOA

Chú thích

(1) http://dantri.com.vn/xa-hoi/pho-chanh-thanh-tra-mat-chuc-vi-bang-gia-da-nop-bo-sung-bang-dai-hoc-moi-20180811201223318.htm

(2) https://news.zing.vn/sap-xep-lai-don-vi-hanh-chinh-tranh-vat-chanh-bo-vo-post867495.html

(3) http://tinhhoa.net/quan-xa-an-no-hat-chiu-35-ty-chu-quan-keo-den-uy-ban-doi-no.html

Slovakia định cho phép 44 người tiết lộ bí mật vụ Trịnh Xuân Thanh

Trịnh Xuân Thanh bị áp giải ra tòa án ở Hà Nội vào ngày 22/1/2018.

Tổng công tố Slovakia vừa cho biết ông dự định cho phép 44 người được miễn trừ quy chế giữ bí mật trong vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh để “không ai có thể nói rằng chúng tôi đã không làm những việc cần làm”, trang Tyden của Cộng hòa Czech hôm 14/8 đưa tin.

Đây sẽ là nhóm viên chức thứ hai của Slovakia được “mở khóa” để tiết lộ các tình tiết về vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh nếu như dự tính của Tổng công tố Jaromír Čižnár trở thành hiện thực.

Trước đó, 14 cảnh sát hộ tống phái đoàn quan chức Việt Nam trong chuyến công tác tại Slovakia đã được tân Bộ trưởng Nội vụ Slovakia cho phép cung cấp thông tin cho cơ quan điều tra, dẫn đến nhiều tình tiết về “quy trình” áp tải Trịnh Xuân Thanh tại Slovakia được tiết lộ.

Theo cáo buộc của các nhà điều tra Đức, trong chuyến công du Slovakia vào mùa hè năm ngoái, đoàn quan chức cấp cao Việt Nam, đứng đầu là Bộ trưởng Công an Tô Lâm, đã sử dụng chuyên cơ mượn của chính phủ để áp tải Trịnh Xuân Thanh sau khi bắt cóc ông này ở Berlin.

Chính phủ Slovakia hiện đang đối mặt với nhiều chỉ trích và cáo buộc cho rằng đã tiếp tay với mật vụ Việt Nam để thực hiện vụ bắt cóc như thời chiến tranh Lạnh. Nghị viện và các cơ quan chính phủ Slovakia buộc phải “vào cuộc” để điều tra và chứng minh sự trong sạch của mình, sau khi phía Đức đã đưa ra nhiều bằng chứng và tuyên án bị cáo đầu tiên trong vụ này, là Nguyễn Hải Long với án tù 3 năm 10 tháng.

Hôm 13/8, Chủ tịch Ủy ban Giám sát Cơ quan Tình báo thuộc Nghị viện Slovakia, Nghị sĩ Gábor Grendel, phủ nhận vai trò của tình báo Slovakia trong vụ bắt cóc. Ông nói với báo giới nước này rằng cơ quan tình báo Slovakia “không giấu bất cứ thông tin nào” và “không tham gia” vào vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh.

“Nếu có bất kỳ sơ suất nào, thì chỉ có thể là ở phía Bộ Nội vụ,” nhật báo SME dẫn lời ông Grendel nói.

Bộ trưởng Công an Tô Lâm bị cáo buộc mượn chuyên cơ chính phủ Slovakia để đưa Trịnh Xuân Thanh về Việt Nam.

Nghị sĩ Grendel nói thêm rằng cơ quan tình báo Slovakia đã không nhận được yêu cầu từ Bộ Nội vụ trong việc hợp tác xác minh thông tin và tổ chức việc lưu trú cho phái đoàn Việt Nam trong chuyến thăm vào tháng 7 năm ngoái.

“Ngay vào thời điểm biết được thông tin, cơ quan tình báo đã gửi đi cho tất cả các cơ quan liên quan”, tờ Spectator dẫn lời ông Grendel nói tại buổi họp bất thường diễn ra trong hai ngày liên tiếp (9-10/8) tại Nghị viện Slovakia liên quan đến vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, với sự hiện diện của các ủy ban chuyên trách về tình báo và an ninh quốc phòng nước này.

Trả lời VOA về cáo buộc “không hợp tác với tình báo”, Bộ Nội vụ Slovakia hôm 14/8 cũng phủ nhận các cáo buộc và nói rằng yêu cầu tình báo hợp tác xác minh thông tin của một phái đoàn đi công cán như vậy là điều “bất thường”.

“Bộ Nội vụ bác bỏ các cáo buộc. Sẽ là điều bất thường khi yêu cầu cơ quan tình báo hợp tác tổ chức một chuyến đi như vậy”, người phát ngôn Bộ Nội vụ Petar Lazarov trả lời email của VOA.

Sau buổi họp ở nghị viện, Nghị sĩ Grendel nói rằng mối nghi ngờ về vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh đã trở nên gần như “chắc chắn”, và “không có con đường nào khác”, “chỉ có con đường Slovakia” để đưa công dân Việt Nam bị bắt cóc từ Đức ra khỏi châu Âu.

Ông Grendel nói vấn đề bây giờ không còn là câu hỏi về việc Trịnh Xuân Thanh có bị bắt cóc trên lãnh thổ của Slovakia hay không nữa, mà là các quan chức nước này có biết và tiếp tay trong vụ này hay không.

Theo ông, vì Bộ Nội vụ Slovakia là cơ quan duy nhất tổ chức chuyến đi của phái đoàn quan chức Việt Nam, nên chỉ có cơ quan này mới có thể làm rõ được lý do tại sao và làm thế nào vụ bắt cóc xảy ra trên lãnh thổ Slovakia.

Trả lời VOA hôm 14/8, Bộ Nội vụ Slovakia khẳng định “đang hợp tác hết sức với các đồng nghiệp Đức” trong việc điều tra vụ bắt cóc đã gây ra rạn nứt quan hệ ngoại giao giữa một số nước châu Âu và với Việt Nam.

Vụ bắt cóc đã khiến Đức dừng “quan hệ đối tác chiến lược” với Việt Nam, và đích thân Thủ tướng Đức Angela Merkel hồi tháng 5 lên tiếng yêu cầu Slovakia cung cấp thông tin liên quan đến sự can dự của nước này trong vụ bắt cóc.

Sau một thời gian bác bỏ có dính líu, Thủ tướng Slovakia tuần rồi nói sẽ “làm tất cả những gì có thể” để điều tra vụ này.

Tuy nhiên, theo lời Tổng công tố viên Slovakia, Jaromír Čižnár, hôm 13/8 cho biết phía Đức “không hứng thú với việc lập tổ điều tra chung” với Slovakia.

Trịnh Xuân Thanh, Nguyên Chủ tịch HĐQT của Tổng công ty cổ phần xây lắp dầu khí PetroVietnam (PVC), bị bắt cóc trên đường phố ở Berlin hồi tháng Bảy năm ngoái, sau đó tái xuất hiện tại Việt Nam. Hà Nội nói ông Thanh tự nguyện về đầu thú, sau đó kết án ông Thanh 2 án tù chung thân vào đầu năm nay vì tội tham ô.


Khánh An
Blog VOA

Tô Lâm: Tên lưu manh trong lốt Bộ trưởng

Tô Lam và Nguyễn Phú Trọng. Ảnh tư liệu

Những kẻ đâm thuê chém mướn là những kẻ chém giết người chẳng ân oán gì chúng. Đó là nghề, nên ai thuê thì chúng làm. Mà ra tay với kẻ không thù không oán thì phải làm gì? Phải chụp mũ để có cớ ra tay. Nghề này có thể nói là loại mạt hạng trong xã hội, vì bị con người có lương tri kinh tởm. Đó là phường lưu manh.

Tại Hoa Kỳ, FBI hay Cục Cảnh Sát Hoa Kỳ (USMS) đều nằm trong Bộ Tư Pháp. Nó là công cụ thực thi luật pháp của Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ. Nó thực sự hiện chức năng bắt giữ và điều trả tội phạm theo luật pháp quy định. Tuyệt nhiên không thể có chuyện ngang nhiên lên truyền thông chụp mũ nhân dân. Vu cáo là 1 trong các tội trong luật pháp quy định. Nên chính quyền không thể là một tội phạm được. Vì sao? Vì khởi tố và buộc tội ở Hoa Kỳ thuộc cơ qua độc lập với FBI và USMS. Nếu phạm không bao giờ thoát lưới pháp luật.

Quay lại vấn đề của Bộ Công An Việt Nam. Chính nó không thuộc Bộ Tư Pháp như ở Hoa Kỳ. Về danh nghĩa nó là công cụ để thực thi pháp luật. Nhưng kỳ thực, nó bảo vệ ĐCS là chính. Cho nên nó thực hiện thủ đoạn ngoài luật pháp là chủ yếu chứ không theo luật như xứ tự do. Khi công an phạm tội ác với dân, tòa án cũng đồng loã vì chúng là một. Cùng là của ĐCS, là phe ta cả.

Thực chất, ngành Công An là ổ tội phạm, mà nguy hiểm nhất nó dùng quyền lực nhà nước để gây tội ác. Bảo kê cho các tụ điểm cờ bạc hút chích hay buôn lậu cũng công an. Dùng những giang hồ đâm thuê chém mướn để hành hung người mà Đảng không ưa nhưng không thể khởi tố vì họ không phạm pháp. Công an có quyền giết người trong đồn mà không hề bị pháp luật trừng trị. Còn nói đến tham nhũng, thì đó là đặc quyền đặc lợi để làm giàu. Nét đặc trưng của CS chứ không riêng ngành công an.

Thủ đoạn là những hành động dơ bẩn của ĐCS nhằm thực hiện cho bằng được những cuộc trả thù hoặc đe dọa nhân dân. ĐCS từ ngày mới nắm quyền cho đến giờ nó trụ trên thủ đoạn chứ không trụ trên luật pháp. Đó nét đặc trưng của nhà nước lưu manh này mà người dân khó nhìn ra vì bị tuyên truyền che mắt, hoặc bị nhồi sọ trở thành u mê.

Biểu tình là quyền hiến định. Nhưng ngày 13/08/18, ông bộ trưởng Tô Lâm phát biểu trước Quốc hội CS, rằng dân nhận tiền đi biểu tình từ thế lực thù địch gì đó mà chẳng ai rõ mặt mũi. Rồi vu khống dân biểu tình là thành phần nghiện ngập, tội phạm vv..mà không có cơ sở nào cả. Vì bảo vệ đảng, chuyên dùng thủ đoạn hại dân nên một bộ trưởng bộ công an đã ngang nhiên phạm tội vu cáo nhân dân mà không ngại ngùng gì. Vì chuyên chà đạp pháp luật nên tên Bộ trưởng này không hề ý thức được câu nói của hắn có phạm tội hay không. Chụp mũ rồi xử, đó là cái lý của phường đâm thuê chém mướn. Tương tự vậy, Tô Lâm đã làm việc đó với nhân dân. Vỏ bộ trưởng, ruột lưu manh đấy là bản chất của thằng bộ trưởng này.

Tô Lâm, một thằng lưu manh dùng quyền lực nhà nước để ngang nhiên phạm tội trước mặt dân. Đó là giá trị chính xác mô tả ban chất một Bộ trưởng Cộng An CS. Phường lưu manh được chắp cánh bằng quyền lực nhà nước nên người dân chính trực đang cực kì khó sống với một lực lượng như thế này. Việt Nam, một nơi vô pháp!


Đỗ Ngà
FB Đỗ Ngà