Sáng Hội Rafto kỷ niệm 30 năm hoạt động cho Nhân quyền Thế giới

Tại thành phố Bergen, Vương quốc Na Uy, từ ngày 19 đến 21 tháng 11 vừa qua. Sáng Hội Nhân Quyền Rafto vừa tổ chức Kỷ niệm 30 Năm Hoạt động cho Nhân Quyền và Dân chủ trên thế giới để tưởng niệm Nhà đấu tranh cho Nhân quyền Thế giới người Na Uy, Giáo sư Thorolf Rafto, qua đời năm 1986. PHOTO/Ỷ Lan

Tưởng niệm Giáo sư Thorolf Rafto

Tại thành phố Bergen, Vương quốc Na Uy, từ ngày 19 đến 21 tháng 11 vừa qua. Sáng Hội Nhân Quyền Rafto (Rafto Foundation for Human Rights) vừa tổ chức Kỷ niệm 30 Năm Hoạt động cho Nhân Quyền và Dân chủ trên thế giới để tưởng niệm Nhà đấu tranh cho Nhân quyền Thế giới người Na Uy, Giáo sư Thorolf Rafto, qua đời năm 1986.

Những bằng hữu của Giáo sư đã tiếp nối sự nghiệp Nhân quyền khi cho sáng lập cách đây 30 năm “Sáng hội Nhân Quyền Rafto” để trao giải thường niên cho những nhà đấu tranh Bảo vệ Nhân quyển trên thế giới. Ngày nay, Giải Nhân quyển Rafto trở thành một giải đầy uy lực quốc tế tại Bắc Âu. Do sự chọn lọc các nhân vật sáng giá để trao giải Khôi nguyên. Mặt khác, một số các vị đoạt Giải Rafto thì sau đó không lâu được chọn để trao giải Nobel Hoà bình, như trường hợp bà Aung San Suu Kyi, Miến Điện, bà Shirin Ebadi, Iran, Cựu Tổng Thống Đại Hàn Kim Dae-Yung, Cựu Tổng Thống Đông Timor José Ramos-Horta…

Năm 2006, Sáng Hội Rafto trao tặng Giải cho Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ, vị lãnh đạo Giáo Hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất đã không ngừng hiến thân tranh đấu ôn hòa cho dân chủ và nhân quyền Việt Nam.

Đối với tôi, thật mầu nhiệm để thấy nhiều Khôi nguyên Giải Rafton trở về thành phố Bergen để ăn mừng 30 năm hoạt động. Theo tôi nghĩ, điều này có nghĩa họ đã thụ hưởng Giải Rafto. -Ông Gunnar Sørbø

Năm nay, Giải được trao cho Bà Yanar Mohammed, người bảo vệ quyền phụ nữ tại Iran. Đồng thời cũng là lễ Kỷ Niệm 30 năm hoạt động cho Nhân quyền của Sáng hội Nhân quyền Rafto.

Lễ trao Giải và Kỷ niệm được tổ chức long trọng tại Điện Grieghallen đêm 20 tháng 11, trước 2,000 nhân sĩ, trí thức, nhà hoạt động nhân quyền và dân chủ đến từ khắp nơi trên Thế giới, đại diện chính giới cao cấp Vương quốc Na Uy, cùng nhiều vị Khôi nguyên Giải Rafto.

Ông Gunnar Sørbø, Chủ tịch Sáng Hội Rafto cho phóng viên Đài Á Châu Tự Do biết cảm tưởng của ông như sau:

“Đối với tôi, thật mầu nhiệm để thấy nhiều Khôi nguyên Giải Rafton trở về thành phố Bergen để ăn mừng 30 năm hoạt động. Theo tôi nghĩ, điều này có nghĩa họ đã thụ hưởng Giải Rafto, không vì bản thân của Giải, mà vì sự hậu thuẫn và góp tay vào công trình của họ sau khi đoạt giải. Tôi nghĩ rằng đây là điều khác biệt giữa Giải Nhân quyền Rafto với các Gỉai khác, nằm trong hành động tiếp diễn sau khi đoạt giải, chúng tôi trở thành gia đình Rafto, như nhiều Khôi nguyên Giải nhận xét. Đây cũng là tầm quan trọng hoạt động của chúng tôi tại thành phố Bergen này.”

Kỷ niệm 30 năm hoạt động cho Nhân quyền Thế giới của Sáng hội Nhân quyền Rafto là sự đan xen giữa những tâm tình quốc tế cực kỳ liên đới, và những lời phát biểu chân thành và cụ thể, hoà quyện cùng thơ, nhạc và những điệu vũ lộng lẫy sắc màu…

Bỗng nhiên trong cảnh hoan ca, nhộn nhịp, ánh đèn chợt tắt. Bóng tối ôm trọn hội trường người ngơ ngác, chờ đợi. Một tiếng nói của Ban Tổ chức cất lên giới thiệu Thông Điệp thu âm của một Khôi nguyên Giải Rafto vắng mặt ngày kỷ niệm, cất lên trầm ấm từ bên kia biển Thái Bình: Tiếng nói của Đức Tăng thống Thích Quảng Độ hiện bị quản chế tại Thanh Minh Thiền Viện, thành phố Saigon. Cùng với lời thu âm Thông điệp, những hàng chữ trắng hiển thị trên màn ảnh đen tối như nụ cười hiền long lanh niềm hy vọng. Đức Tăng thống Thích Quảng Độ nói:

Đại lão Hoà thượng Thích Quảng Độ File photo

“Thưa quý liệt vị và các Bạn. Tiếc thay tôi không thể đến đây hôm nay. Nhưng tâm hồn tôi đang ở giữa lòng các bạn. Chúng ta khác nhau về xứ sở, chúng ta khác nhau vì văn hoá, chúng ta khác nhau về lộ trình đấu tranh. Nhưng chúng ta lại chung cùng một ngưỡng vọng — Cứu người khỏi khổ đau và phiền não.

Biết bao là vật đổi sao dời kể từ ngày Sáng hội Nhân quyền Rafto ra đời. Đối với tôi, thời gian như ngừng lại. Chế độ Cộng sản sợ hãi sức mạnh của tự do tư tưởng, vì vậy họ quản chế tôi trong một ngôi chùa. Tôi bị cô lập. Nhưng tôi không cô đơn. Tôi đã là một phần của gia đình Rafto. Tình liên đới của các bạn giữ ấm lòng tôi, tình huynh đệ của các bạn là nguồn an ủi tôi. Các bạn đã giúp tôi đứng thẳng trên chiến tuyến dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam.

Tôi mong được làm chim để bay tới Bergen sum vầy cùng các bạn. Một ngày nào đó, biết đâu. Trong khi chờ đợi, xin cầu chúc các bạn vui vầy trong Ngày Sum họp này, với mọi thành công trong nỗ lực mang lại nhân quyền và tự do cho toàn thế giới .”

Vận động trả tự do HT Thích Quảng Độ

Ông Gunnar Sørbø, Chủ tịch Sáng hội Rafto cho biết Sáng Hội sẽ tiếp tục vận động trả tự do cho Ngài, ông nói:

“Đối với chúng tôi, là một cậu chuyện buồn. Chúng tôi theo dõi không ngưng trường hợp Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ và chúng tôi mong mỏi có ngày đón tiếp Ngài tại đây. Chúng tôi từng có trải nghiệm phi thường với trường hợp Aung San Syy Kyi, cũng từng đoạt Giải Khôi nguyên Nhân quyển Rafto. Ngày bà được trả tự do, thì nước bà đến viếng thăm đầu tiên là Vương quốc Na Uy. Bà tuyên bố rằng, tôi phải đến thăm thành phố Bergen là nơi tôi đoạt Giải Nhân quyền đầu tiên, trước khi được Giải Nobel Hoà Bình. Hai mươi nghìn người đã tụ tập tại trung tâm thành phố đón bà. Thật là một trải nghiệm phi thường. Tôi mong có ngày chúng tôi đón tiếp Đại lão Hoà thượng Thích Quảng Độ, người Việt Nam đoạt Giải Rafto của chúng tôi bước chân đến thành phố Bergen. Tôi thật tình, thật tình trông mong.”

Đối với chúng tôi, là một cậu chuyện buồn. Chúng tôi theo dõi không ngưng trường hợp Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ và chúng tôi mong mỏi có ngày đón tiếp Ngài tại đây. -Ông Gunnar Sørbø

Trong ba ngày lễ hội mừng vui, Sáng Hội Nhân quyền Rafto đã tổ chức một “Diễn Đàn Khôi Nguyên Rafto” mang chủ đề “Bảo vệ, Hậu thuẫn và Trao quyền Hành động cho Người Bảo vệ Nhân quyền — Protecting, Supporting and Empowering Human Rights Defenders”. Đại diện cho Việt Nam, ông Võ Văn Ái được mời thuyết trình về đề tài “Kinh doanh và Bảo vệ Nhân quyền — Business and Human Rights Defenders”. Ông trình bày vụ Công Ty Formosa gây thiệt hại cho hàng triệu Ngư dân bốn tỉnh Miền Trung và thảm hoạ sinh thái kéo dài hàng thế kỷ, cũng như đàn áp, bắt bớ những người biệu tỉnh phản kháng.

Nhân dịp, chúng tôi tìm gặp hai Giải Khôi Nguyên Rafto đến từ Á Châu để hỏi ý nghĩa Giải Nhân quyền Rafto đối với cuộc đấu tranh của họ ?

Ông José Ramos-Horta, Khôi nguyên Giải Rafto và Giải Nobel Hòa bình, cũng là cựu Tổng thống Đông Timor cho biết:

“Đúng là 23 năm trước tôi đến thành phố này. Giải Nhân quyền Rafto là giải quốc tế đầu tiên tôi nhận được. Ba năm sau đó, tôi được Giải Nobel Hoà bình, rồi ba năm sau đó Đông Timor được giải phóng, và tôi trở thành Tổng Thống. Đất nước chúng tôi theo chế độ đa đảng, cởi mở, là một quốc gia dân chủ đầy năng lực. Có thể nói một quốc gia không có tù chính trị, không có tra tấn, và tôi rất tự hào.”

Và sau đây là Bà Rebiya Kadeer, người Uyghur, cho biết bà đang ở tù tại Trung Quốc khi Rafto trao Giải Khôi nguyên cho bà năm 2004. Bà bị biệt giam, Chúa ngục Tàu nói: Mày sẽ chết ở đây. Nhưng bỗng nhiên họ đưa bà sang một phòng rộng lớn, có cửa số, và vài tháng sau bà được trả tự do, nhờ áp lực quốc tế. Bà kêu gọi trả tự do cho Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ:

“Tôi muốn có đôi lời với Nhà cầm quyền Việt Nam cùng giới lãnh đạo của họ. Việt Nam đang thực hiện một chính sách độc tài như chính quyền Trung quốc. Tôi thúc giục họ trả tự do cho tất cả những ai bị họ giam giữ vì đã đấu tranh đòi hỏi nhân quyền quốc tế. Tôi cũng kêu gọi nhà cầm quyền Việt Nam trả tự do tức khắc cho Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ, để ngài có thể đến tham dự và phát biểu ngưỡng vọng ngài tại những Diễn Đàn như hôm nay. Điều này mang lại tiếng tăm cho Việt Nam trong Cộng đồng Thế giới. Nếu nhà cầm quyền Việt Nam công bằng và hợp lý, thì họ chẳng sợ gì các nhà hoạt động bảo vệ nhân quyền, mà phải bỏ họ vào tù.”

Ỷ Lan, Phóng viên Đài Á châu tự do tại Bergen, Na Uy.

Ỷ Lan
RFA