Quan hệ Mỹ - Trung và cú điện thoại của ông Trump

Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã nói chuyện qua điện thoại hôm 2/12/2016. (Ảnh nguồn tư liệu)

Chuyện Tổng thống đắc cử Donald Trump của Hoa Kỳ nói chuyện điện thoại với Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn vẫn là đề tài tạo sôi nổi nhất trong ngày.

Hôm qua thứ Hai 5/12, Nhà Trắng cho hay viên chức cao cấp Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ đã 2 lần gọi điện thoại cho các giới chức Trung Quốc để đảm bảo chính phủ Obama không thay đổi chính sách, tức vẫn công nhận chỉ có một nước Trung Hoa, và Đài Loan là một phần lãnh thổ của Hoa Lục.

Khi cho báo chí biết tin này, phát ngôn viên Josh Earnest của Nhà Trắng bảo thêm rằng chính phủ Bắc Kinh xem sự kiện vị tổng thống đắc cử Mỹ nói chuyện với tổng thống Đài Loan là một vấn đề nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng đến những thành quả Washington đã đạt được với Bắc Kinh khi thúc đẩy xây dựng quan hệ.

Ông Earnest cũng nói rằng Nhà Trắng không biết Tổng thống đắc cử Trump có ý định gì khi nhấc điện thoại nói chuyện với bà tổng thống Đài Loan.

Cuộc nói chuyện bình thường?

Xin nhắc lại cuộc nói chuyện qua điện thoại giữa ông Trump và bà Thái Anh Văn diễn ra hôm thứ Sáu tuần trước.

Phía Đài Loan cho hay cuộc điện đàm dài 10 phút đồng hồ được dàn xếp trước bởi những người thân cận với ông Trump.

Thông cáo do Văn phòng Tổng thống Đài Loan đưa ra nói không chỉ gọi điện thoại chúc mừng vị tổng thống tân cử Hoa Kỳ, nhà lãnh đạo Đài Loan còn muốn cuộc nói chuyện này sẽ mở đầu “cho mối quan hệ vững chắc hơn giữa đôi bên”, hy vọng Hoa Kỳ “tiếp tục giúp đỡ để Đài Loan có cơ hội tham gia và đóng góp” với sinh hoạt của cộng đồng quốc tế, đồng thời tiết lộ hai nhà lãnh đạo cũng bàn đến việc cùng đẩy mạnh phát triển kinh tế và tăng cường hợp tác an ninh quốc phòng “để người dân có thể hưởng đời sống tốt hơn và an ninh hơn”.

Sau đó, ban tham mưu của ông Trump lên tiếng nói đây chỉ là một cuộc nói chuyện bình thường, bà Thái Anh Văn chỉ gọi điện thoại chúc mừng vị tổng thống đắc cử, tương tự như những nhà lãnh đạo nhiều nước khác gọi điện thoại chúc mừng ông Trump.

Ông Trump chỉ trích Trung Quốc

Nhưng trở ngại xảy ra vì từ năm 1979 khi Hoa Kỳ quyết định cắt quan hệ chính thức với Đài Bắc để công nhận Bắc Kinh, chưa một vị tổng thống Mỹ hay tổng thống đắc cử Mỹ nào nói chuyện với người lãnh đạo Đài Loan, vì không muốn phải đối phó với trở ngại ngoại giao với Trung Quốc.

Hơn thế nữa, đích thân vị Tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ đã dùng trang mạng twitter để nêu câu hỏi với nội dung rằng Trung Quốc có hỏi ý kiến của Hoa Kỳ khi họ tự ý phá giá đồng nhân dân tệ khiến các công ty Hoa Kỳ khó có thể cạnh tranh, có hỏi chính phủ Mỹ khi họ quyết định đánh thuế nặng vào các sản phẩm của Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc, hay họ có hỏi ý kiến của Washington trước khi xây dựng những căn cứ quân sự ở biền Đông hay không?

Sau khi nêu những câu hỏi đó, ông Trump tự trả lời là Bắc Kinh đơn phương hành động, không đếm xỉa gì tới phản ứng của Hoa Kỳ, hàm ý cho rằng nếu Bắc Kinh tự ý làm những điều họ muốn làm thì ông cũng có quyền làm những điều ông muốn làm.

Bắc Kinh cảnh báo nguy cơ đối đầu

Trong ngày hôm nay, truyền thông Trung Quốc đăng tải nhiều bài bình luận vói cùng nội dung chỉ trích những điều vị tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ đã làm.

Bài bình luận của tờ Nhân Dân Nhật Báo viết rằng “gây xích mích hay gây xáo trộn quan hệ Mỹ-Trung sẽ không giúp làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”, như ông Trump đã hứa với cử tri Hoa Kỳ.

Bài bình luận của tờ Hoàn Cầu Thời Báo thì cho rằng Bắc Kinh sẽ phải đương đầu với sự gây hấn của ông Trump, cảnh báo trước nguy cơ đối đầu sẽ xảy ra nếu chính phủ Trunp tăng số lượng võ khí bán cho Đài Loan.

Bài bình luận của tờ Trung Hoa Nhật Báo gọi ông Trump là tân binh ngoại giao, ám chỉ vì không phải là chính trị gia nên vị tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ không hiểu biết những quy luật của ngoại giao, và viết thêm rằng Trung Quốc có thể bỏ qua cho ông Trump vì hiện ông mới là tổng thống đắc cử, những sẽ không tha thứ cho ông Trump sau khi ông chính thức trở thành tổng thống Hoa Kỳ.

Ông Trump sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20 tháng Giêng năm tới.

RFA