Bộ Công an soạn dự thảo Nghị định Luật An ninh mạng, dân lo bị ‘xâm hại’

Bản dự thảo Nghị định quy định chi tiết về Luật An ninh mạng được cho là do Bộ Công an soạn thảo đang gây bất an cho người dân.

Luật An ninh mạng bị chỉ trích và phản đối sau khi được Quốc hội Việt Nam thông qua vào tháng 6/2018. Photo Cyber.co

Trong khi giới chuyên gia, công chức, doanh nghiệp lo ngại về những tác động xấu mà luật này có thể gây ra cho nền kinh tế đang tăng trưởng của Việt Nam, giới hoạt động xã hội và nhiều người dân nói luật này là công cụ mà chính quyền sẽ sử dụng để ‘xâm hại thô bạo’ quyền riêng tư của người dân.

Truyền thông nhà nước cho biết Bộ Công an vừa có cuộc họp vào ngày 9/10 và cơ bản đã hoàn thành 3 văn bản hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng. Trong buổi họp, Bộ trưởng Tô Lâm-trưởng ban soạn thảo-nhấn mạnh đến tính “quan trọng và phức tạp” của các văn bản này vì có liên quan trực tiếp đến an ninh quốc gia, bảo vệ chủ quyền đất nước, dính dáng đến nhiều bộ ngành và “được sự quan tâm rất lớn từ cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước”, theo báo Công An Nhân Dân.

Tin cho hay tướng Tô Lâm đã yêu cầu Thường trực Ban Soạn thảo tiếp thu các ý kiến tham gia góp ý, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo các văn bản trước khi ban hành. Tuy nhiên, việc tiếp cận các văn bản dự thảo lại hoàn toàn “không dễ”, theo lời của Luật sư Trần Vũ Hải.

Phát biểu trên trang Facebook cá nhân, vị luật sư được biết tiếng ở Hà Nội cho rằng “rất nhiều quy định bóp nghẹt cư dân mạng và doanh nghiệp từ các dự thảo này”.

Trong khi đó, Luật sư Trần Đức Hoàng, qua Facebok cá nhân, nêu thắc mắc “không hiểu vì lý do đặc biệt gì” mà dự thảo nghị định An ninh mạng được thông qua với thủ tục rút gọn trong 20 ngày và không lấy ý kiến rộng rãi? Ông cảnh báo “nếu không được xem xét và lấy ý kiến kỹ càng từ các chuyên gia, doanh nghiệp và nhân dân, thì chúng có khả năng ‘phá hoại’ thay vì ‘xây dựng’”, và có thể biến Cục An ninh mạng trở thành một “siêu cục” với quyền lực vô cùng hùng mạnh, có thể quyết định việc kinh doanh trên internet của doanh nghiệp.

Bộ Công an soạn dự thảo Nghị định Luật An ninh mạng

Theo văn bản được cho là dự thảo Nghị định An ninh mạng đang được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, thì các quy định trong dự thảo này càng thắt chặt hơn những đòi hỏi vốn đã gây ra nhiều tranh cãi và quan ngại của Luật An ninh mạng khi nó được thông qua hồi tháng 6.

Theo nghị định này, các công ty cung cấp dịch vụ viễn thông, mạng xã hội, email, video, tin nhắn, trò chơi, ngân hàng, dịch vụ tài chính, thương mại điện tử… tại Việt Nam phải đặt văn phòng và lưu trữ dữ liệu bên trong lãnh thổ Việt Nam.

Các công ty cũng được yêu cầu phải lưu trữ các thông tin cá nhân người sử dụng dịch vụ như họ tên, ngày tháng năm sinh, nghề nghiệp, chức danh, địa chỉ, số điện thoại, số thẻ tín dụng, hồ sơ tài chính, sức khỏe, quan điểm chính trị, mối quan hệ xã hội, sinh trắc học… và phải cung cấp cho giới hữu trách khi có yêu cầu.

Sau khi văn bản dự thảo Nghị định An ninh mạng được “tuồn” lên mạng xã hội, nhiều người dân bày tỏ lo ngại rằng những thông tin “rất cá nhân, rất riêng tư” của họ sẽ bị phơi bày, tệ hơn nữa, là bị các đại công ty như Google, Facebook “bỏ rơi” một khi họ không thể tuân thủ toàn bộ các yêu cầu của Luật vào ngày 1/1/2020.

Hiện số lượng người sử dụng Facebook tại Việt Nam là khoảng 64 triệu người, chiếm hơn 70% dân số.

TS. Lê Đăng Doanh, một trong những chuyên gia kinh tế hàng đầu Việt Nam, cho rằng một số yêu cầu của Luật “vượt quá khuôn khổ về an ninh mạng”, khiến các công ty nước ngoài “khó mà tuân thủ”.

Ông nói: “Nếu các công ty cung cấp dịch vụ nước ngoài không đồng ý, điều đó có thể bất lợi cho việc thu hút đầu tư nước ngoài, cũng như cho cộng đồng sử dụng mạng tại Việt Nam”.

Văn phòng Nhân quyền LHQ chuyên trách về Đông Nam Á ra tuyên bố về Luật An ninh mạng của Việt Nam vào ngày 14/6/2018.

Cựu thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng cũng bày tỏ lo ngại Luật An ninh mạng có thể “gây cản trở lớn” cho việc thông qua Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU (EVFTA), hiện đang được vận động mạnh mẽ để được phê chuẩn tại châu Âu.

“EU hiện là thị trường chiếm 19-20% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Kinh tế của Liên minh châu Âu và kinh tế Việt Nam bổ sung cho nhau nên hai nền kinh tế đều được hưởng lợi nếu hiệp định thương mại tự do đó được thông qua và thực hiện”, TS. Lê Đăng Doanh cho biết thêm.

Theo ông, nếu đông đảo dân biểu ở châu Âu phản đối Luật An ninh mạng, điều này sẽ gây bất lợi lớn cho việc thông qua hiệp định mà Việt Nam đã mất nhiều năm đàm phán.

Ông Phil Robertson, Phó giám đốc khu vực châu Á của tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) nói với VOA rằng Luật An ninh mạng là một công cụ mới của chính quyền để kiểm duyệt người dân.

“Nếu tôi là EU, tôi sẽ nói rằng chúng tôi không thể ký hiệp định với các ông được vì luật an ninh mạng của các ông quá khái quát, mơ hồ, hạn chế quyền tự do ngôn luận trên mạng, và nhắm vào những người chỉ đơn giản bày tỏ ý kiến phê bình chính quyền”, ông Robertson nói.

Tổ chức HRW hồi tháng 6 kêu gọi Việt Nam phủ quyết Luật An ninh mạng “đầy vấn đề” này.

Kể từ khi được thông qua vào tháng 6, ngoài những phản đối, kiến nghị của người dân trong nước, nhiều tổ chức, dân biểu, cơ quan nghiên cứu quốc tế cũng đã nêu quan ngại về Luật An ninh mạng, cho rằng các quy định của luật này “xâm hại thô bạo” quyền riêng tư của người sử dụng, thay vì tập trung vào vấn đề cốt lõi là bảo vệ an ninh mạng.

Nhiều chuyên gia quốc tế đặc biệt chỉ trích quy định của Luật buộc các công ty cung cấp dịch vụ nước ngoài phải “địa phương hóa” cơ sở dữ liệu vì cho đây là một “bước lùi lớn” gây cản trở cho việc hội nhập của Việt Nam trong các cam kết quốc tế. Thậm chí theo họ, quy định này còn đặt Việt Nam vào nguy cơ vi phạm các cam kết đã ký trong tư cách là thành viên của các tổ chức quốc tế, chẳng hạn như tổ chức Thương mại Quốc tế (WTO), vốn luôn cổ xúy cho thương mại tự do và tối thiểu hóa các hàng rào kỹ thuật trong thương mại.


Khánh An,
Blog VOA