Tại sao cựu Bộ trưởng Bùi Quang Vinh bị kỷ luật?

Ngày 27/11/2018, nguyên Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh bị Đảng Cộng sản Việt Nam kỷ luật bằng hình thức khiển trách.

Nguyên Bộ trưởng Bùi Quang Vinh (giữa) bắt tay ông Kishida, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản, tại Hà Nội, 2014, khi ký văn kiện viện trợ của Nhật cho Việt Nam.

Nhấp vào nút play (►) dưới đây để nghe

Lý do để Đảng Cộng sản khiển trách ông Vinh là khi còn đương chức Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư, ông đã thiếu trách nhiệm để xảy ra việc tập đoàn viễn thông của nhà nước Mobifone mua 95% cổ phần một công ty tư nhân tên là Tập đoàn nghe nhìn toàn cầu (viết tắt là AVG).

Việc mua bán này, xảy ra vào năm 2015, được cho là có khuất tất khi Mobifone mua AVG với giá cao hơn giá thị trường.

Báo chí nhà nước cũng nói rằng ông Bùi Quang Vinh đã phát hiện ra sự bất thường, quyết định dừng lại, nhưng việc mua bán lại do một bộ khác thực hiện là Bộ Thông tin và Truyền thông. Hai quan chức cao cấp là nguyên bộ trưởng và đương kim bộ trưởng bộ này là ông Nguyễn Bắc Son, và Trương Minh Tuấn cũng bị kỷ luật.

Ông Son bị cách chức Ủy viên Trung ương đảng, đồng thời bị tước bỏ chức vị nguyên bộ trưởng. Ông Tuấn bị mất chức bộ trưởng, và lại được chuyển hẳn về Ban tuyên giáo trung ương, cơ quan nắm giữ báo chí, và tuyên truyền của nhà nước, tương tự như chức năng của Bộ Thông tin và Truyền thông bên chính phủ. Ông Tuấn trước đó đã được Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ định làm Phó Ban tuyên giáo trung ương.

Một nguồn tin thân cận với các giới chức Việt Nam nói với chúng tôi rằng ông Bùi Quang Vinh không có sai phạm gì cả, mà sai phạm là ở Bộ Thông tin và Truyền thông, với cáo buộc ăn hối lộ liên quan đến hai ông Nguyễn Bắc Son và Trương Minh Tuấn.

Nói đến anh Vinh thì người ta nghĩ đến thời còn đương chức, anh ấy có những phát biểu mạnh mẽ, anh ấy hay nói chủ nghĩa xã hội là cái gì, nó không phải là cái gì cả, mà sao cứ đi tìm?

-Luật sư Trần Quốc Thuận.

Chúng tôi có hỏi ông Bùi Quang Vinh về vấn đề này, nhưng ông từ chối trả lời.

Ông Bùi Quang Vinh được xem như là một người có những quan điểm cải cách kinh tế và xã hội mạnh mẽ. Ông đã từng nói tại kỳ họp Quốc hội Việt Nam vào năm 2013 rằng không nên đi tìm mô hình chủ nghĩa xã hội vì nó không tồn tại.

Luật sư Trần Quốc Thuận, từng giữ chức chánh văn phòng Quốc hội Việt Nam, nhận xét về ông Bùi Quang Vinh:

“Nói đến anh Vinh thì người ta nghĩ đến thời còn đương chức, anh ấy có những phát biểu mạnh mẽ, anh ấy hay nói chủ nghĩa xã hội là cái gì, nó không phải là cái gì cả, mà sao cứ đi tìm? Phát biểu như vậy không phù hợp với quan điểm chính thống tại Việt Nam hiện nay.”

Ngoài việc phát biểu mạnh mẽ tại diễn đàn Quốc hội, ông Bùi Quang Vinh còn có một bài phát biểu quan trọng tại Đại hội đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 12, đầu năm 2016, trong đó ông tán đồng ý kiến về cải cách mô hình kinh tế xã hội Việt Nam theo hướng cởi mở hơn.




Bài diễn văn của ông Bùi Quang Vinh lúc đó cũng được chính báo chí nhà nước Việt Nam đề cập tới một cách chính thức, xem như một sự cởi mở táo bạo.

Nhưng ngay sau đại hội đảng, cuối tháng 1/2016, một nhà quan sát chính trị Việt Nam là Giáo sư Vũ Tường, từ Đại học Oregon, Hoa Kỳ nói với RFA rằng các nhân vật cầm đầu Đảng Cộng sản Việt Nam không hề chú ý đến bài diễn văn này, vì nếu chú ý họ đã giữ ông Bùi Quang Vinh ở lại đảm nhiệm trọng trách trong đảng và chính phủ.

Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nhà hoạt động xã hội tại Hà Nội, nhận xét về bản án kỷ luật khiển trách mà Đảng Cộng sản dành cho ông Bùi Quang Vinh:

“Khi phát hiện ra sai phạm ông ấy (ông Vinh) đã dừng lại, nhưng ông Nguyễn Phú Trọng cứ muốn đánh cho ông ấy một cái. Trong đại hội đảng vừa rồi, ông ấy có một bài phát biểu quan trọng mà trong đó có nhiều điều không hợp ý với ông Trọng, thế thì phải dọa, phải đánh thôi.”

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng được xem như một người kiên định chủ nghĩa cộng sản cứng rắn, với những phát biểu như là đặt chuyện suy thoái chính trị là đáng lo hơn suy thoái kinh tế, thậm chí ông còn đặt hiến pháp của quốc gia đứng sau cương lĩnh của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trong đại hội đảng vừa rồi, ông ấy có một bài phát biểu quan trọng mà trong đó có nhiều điều không hợp ý với ông Trọng, thế thì phải dọa, phải đánh thôi.

-Tiến sĩ Nguyễn Quang A

Tuy nhiên cũng có ý kiến cho rằng ông Bùi Quang Vinh là người trong guồng máy thì chắc chắn ông phải hiểu guồng máy đó, việc ông bị kỷ luật không có gì là oan ức cả. Nhà báo Mạnh Quân viết rằng:

AVG là vụ việc quá nghiêm trọng, một khối taì sản vài trăm tỷ bị thổi lên trên 8000 tỷ đồng để chia nhau là quá khủng khiếp. Nên ông Vinh có dính vào mà bị khiển trách thôi là mức quá nhẹ cho ông. Đừng nói không có trách nhiệm, một Bộ trưởng tầm cỡ như ông không thể không hiểu được nội tình vụ này, không thể không biết giá trị thực của AVG là bao nhiêu.

Luật sư Trần Quốc Thuận cho rằng hình thức kỷ luật ông Bùi Quang Vinh cũng chỉ là trách nhiệm chính trị và tinh thần mà thôi.

Tiến sĩ Nguyễn Quang A cũng nói là mức kỷ luật ông Vinh chỉ dừng lại ở đó, và đó là lời cảnh cáo cho các viên chức có khuynh hướng chính trị khác với ông Nguyễn Phú Trọng. Ông Nguyễn Bắc Son thì bị kỷ luật nặng nhất, còn ông Trương Minh Tuấn, theo lời ông Nguyễn Quang A, nằm trong một nhóm thân cận với ông Nguyễn Phú Trọng nên cũng không bị suy suyển gì, dù có bị mất chức bộ trưởng.

Kính Hòa
RFA