Ảnh xưa: Sinh viên VNCH biểu tình chống Trung Quốc năm 1974

"Trung Quốc tấn công và chiếm đảo Hoàng Sa của Việt Nam Cộng Hoà. Anh em chúng tôi họp lại và biểu quyết một cuộc biểu tình chống Trung Quốc xâm lăng vào cuối tháng 1/1974."

Những năm 1970, nhiều sinh viên Việt Nam được chính phủ Việt Nam Cộng Hòa tài trợ đi du học ở Nhật. Vào tháng 1/1974, sau khi Trung Quốc chiếm quần đảo Hoàng Sa, nhiều sinh viên đã tổ chức một cuộc biểu tình ở Tokyo, Nhật Bản

Ông Đặng Hữu Thạnh, khi đó là Hội phó Hội sinh viên Việt Nam, nói ông vẫn giữ gìn một bộ ảnh cuộc biểu tình này.

Ông nói với BBC rằng chúng là "ký ức và báu vật của tôi".

Sinh viên Việt thức trắng đêm để vẽ biểu ngữ 

"Chúng tôi thức suốt đêm trước vẽ biểu ngữ bằng tiếng Anh, tiếng Việt và tiếng Nhật còn các anh lớn soạn kháng cáo và xin phép với cảnh sát Tokyo," ông Thạnh nói.

Khi đó có khoảng 150-250 sinh viên Việt Nam tham gia, nhưng vào thời điểm năm 1971-1972, số thành viên Hội sinh viên Việt Nam lên đến 700 người, chỉ riêng Tokyo, con số này là 500 người.

Khoảng 150-250 sinh viên tham gia cuộc biểu tình hồi tháng 1/1974

"Bất cứ người Việt Nam qua đó du học, hay qua đi làm đẹp, nói tiếng Việt là thành viên," ông Thạnh nói.

Những nữ sinh viên Việt Nam - được mệnh danh là "con cháu hai bà Trưng"

Khi được hỏi nữ sinh viên có đông không? Ông Thạnh cười bảo, "Ít lắm. Mỗi bà có 10 ông để lựa mà, mà toàn mấy ông có Master, PhD thôi."

Nguyễn Công Sinh (trái) "nhỏ người nhưng chạy như ngựa" đi rải truyền đơn cho người Nhật.

"Ngày biểu tình chúng tôi tụ họp tại một công viên nhỏ (không nhớ tên) và đi đến toà đại sứ Trung Quốc, dọc đường đầy cảnh sát đồng phục và không đồng phục. Vừa đi vừa la khẩu hiệu bằng ba thứ tiếng."

Hội trưởng Hùng (trái) và Bùi Bảo Sơn cầm loa

"Chúng tôi vừa đi vừa hô 'Đả đảo', giống như bây giờ thôi," ông Thạnh nói.

Người ở bìa phải đi bên ngoài giám sát đoàn biểu tình là học giả Đỗ Thông Minh

"Chúng tôi đi là có xin phép trước nhưng cảnh sát chìm và nổi có khi còn nhiều người đi. Cứ một ông cảnh sát với một người biểu tình.

"Họ không muốn mình bạo động, hay đi ra khỏi đường đã xin phép."

Cảnh sát Nhật Bản đi giám sát người biểu tình

"Ngày biểu tình chúng tôi tụ họp tại một công viên nhỏ (không nhớ tên) và đi đến toà đại sứ Trung Quốc, dọc đường đầy cảnh sát đồng phục và không đồng phục. Vừa đi vừa la khẩu hiệu bằng ba thứ tiếng."

"Chúng tôi muốn vào toà đại sứ trao kháng cáo nhưng bị cảnh sát Nhật chặn lại tại cổng.

"Căng thẳng nhất là lúc anh em muốn nhào vô tòa đại sứ. Mà qua cái cổng đó không phải là người của Nhật mà là lãnh thổ của Trung Quốc."

Sinh viên bị cảnh sát Nhật vây quanh ở trước đại sứ quán Trung Quốc

"Nếu tràn vô thì sẽ có chuyện giữa Nhật và Trung Quốc nên cảnh sát họ bao vây không cho vào."

"Anh hội trưởng đọc kháng cáo qua loa phóng thanh. Rất trật tự và không bạo động. Chỉ có một chút giằng co với cảnh Nhật khi chúng muốn vượt vào toà Đại sứ quán Trung Quốc."

Không vào được bên trong đại sứ quán Trung Quốc, hội trưởng hội sinh viên Hùng (phải) cùng Bùi Bảo Sơn đọc kháng cáo bên ngoài.

Sau năm 1975, các du học sinh của Việt Nam Cộng Hòa di tản khắp nơi. Có người trở về Việt Nam, có người đang sinh sống ở Hoa Kỳ và Châu Âu.

Ông Thạnh sang Nhật vào tháng 2/1971, học ngành điện tại Đại học Waseda.

Ông sang Mỹ vào tháng 10/1975 và từng làm cho nhiều hãng lớn như NCR, Motorola, Qualcomm, LG. Hiện ông đã về hưu.

Khi đọc tin sinh viên Việt Nam vừa xuống đường ở Tokyo biểu tình phản đối Trung Quốc hôm 8/9, ông Thạnh, giờ đã về hưu nói:

"Thương thế hệ trẻ ngày nay. Ở Việt Nam họ cấm, nhưng nhiệm vụ người Việt hải ngoại phải đứng lên chống ngoại xâm."

Cuộc biểu tình của sinh viên Việt Nam của 45 năm trước (trái) và nay vào 8/9/2019 tại Tokyo, Nhật Bản

Các hình ảnh do các sinh viên chụp vào 1974, hiện thuộc sở hữu của ông Đặng Hữu Thạnh.  


Thùy Linh
BBC