Trump đánh vào Tencent, “tử huyệt” kinh tế kỹ thuật số của Trung Quốc

Chưa hài lòng với Hoa Vi và TikTok, hôm 06/08/2020 vừa qua, tổng thống Mỹ Donald Trump đã tiến thêm một bước trong cuộc tấn công vào các biểu tượng công nghệ Trung Quốc trên thế giới.

Ảnh minh họa : Logo của tập đoàn Tencent. REUTERS/Aly Song

Đối tượng lần này là ứng dụng tin nhắn đa chức năng WeChat, mà chủ nhân không ai khác hơn là Tencent, một đại tập đoàn công nghệ có thế lực nhất nhì tại Trung Quốc. Vị trí quan trọng của Tencent và WeChat đã khiến giới phân tích cho rằng TT Mỹ đang muốn điểm vào một huyệt đạo trọng yếu, nếu không muốn nói là “tử huyệt” của công nghệ số Trung Quốc.

Khi đe dọa trừng phạt WeChat, ông Donald vẫn xác nhận lý do cố hữu: “Giống như TikTok, WeChat tự động thu thập một lượng lớn thông tin cá nhân của người dùng. Đây là một cơ sở dữ liệu có nguy cơ cho phép Đảng Cộng Sản Trung Quốc tiếp cận những thông tin nhạy cảm về công dân Hoa Kỳ”.

WeChat: 1,2 tỷ người dùng với 90% là dân Trung Quốc

Lý do ông Trump đưa ra có vẻ không vững vì ứng dụng WeChat quả đúng là cực kỳ phổ biến, có đến 1,2 tỷ người sử dụng trên toàn thế giới, nhưng theo trang mạng chuyên môn TechCrunch, hơn 90% trong số đó là người cư ngụ ở Trung Quốc, hoặc là người Trung Quốc ra làm việc ở nước ngoài.




Theo đài truyền hình Pháp France 24 ngày 07/08, tổng thống Mỹ không hoàn toàn vô lý, vì từ nhiều năm nay, các chuyên gia an ninh mạng phương Tây đã coi WeChat là một công cụ giám sát bằng kỹ thuật số mà “Bắc Kinh hằng mơ ước”.

Citizen Lab, một trung tâm nghiên cứu Canada về quyền tự do ngôn luận trên mạng, ngay từ năm 2016 đã theo dõi cách thức chính quyền Trung Quốc giám sát các cuộc thảo luận trên mạng WeChat để kiểm duyệt tốt hơn nội dung trao đổi thông qua ứng dụng này.

Một công cụ Bắc Kinh dùng để theo dõi và kiểm duyệt

Để gạt bỏ lập luận theo đó WeChat là một ứng dụng chủ yếu dùng trên lãnh thổ Trung Quốc, chưa lan tỏa được ra toàn thế giới như TikTok chẳng hạn, với nạn nhân bị theo dõi và kiểm duyệt đại bộ phận là người Trung Quốc, sắc lệnh nhắm vào WeChat mà ông Trump ban hành đã chính thức nêu bật sự cần thiết phải bảo vệ những người Trung Quốc đang ở Hoa Kỳ khỏi sự giám sát của Bắc Kinh.

Theo báo chí Mỹ, với lập luận này, Washington leo thêm một nấc thang trong cuộc đọ sức với Bắc Kinh, không đơn thuần nhằm bảo vệ người Mỹ, như được thấy qua các lệnh trừng phạt đối với Hoa Vi hoặc TikTok, mà còn nhằm hỗ trợ cho quyền tự do ngôn luận của mọi người, kể cả người Trung Quốc, trước những gì bị Mỹ cho là một chiến dịch giám sát hàng loạt trên toàn thế giới “Made in China”.

   Xem thêm - Có thể bạn quan tâm »

Tencent: Trung tâm nền kinh tế kỹ thuật số Trung Quốc

Dẫu sao thì đối với giới quan sát, khi lấy WeChat làm mục tiêu tấn công, chính quyền Mỹ đã chấp nhận đọ sức với Tencent, một đối thủ mạnh hơn rất nhiều so với Bytedance, công ty mẹ của TikTok.

Theo France 24, thành lập vào năm 1998, Tencent hiện có giá trị hơn 680 tỷ đô la trên thị trường chứng khoán, gấp gần 10 lần giá trị ước tính của Bytedance. Không chỉ là tập đoàn internet mạnh nhất ở Trung Quốc sau Alibaba, Tencent còn là một nhân tố trung tâm của nền kinh tế kỹ thuật số của Trung Quốc nhờ WeChat.




Đài truyền hình Mỹ CNN ngày 07/08 ghi nhận rằng Tencent thuộc diện tập đoàn công nghệ có giá nhất thế giới, với trị giá trên thị trường chứng khoán cao hơn gấp đôi so với giá trị của tập đoàn Mỹ Netflix, với ứng dụng WeChat - mà phiên bản gốc lưu hành tại Trung Quốc dưới tên Vi Tín (Weixin) - là nhu cầu hàng ngày của hàng trăm triệu người Trung Quốc, dùng để nhắn tin, chia sẻ ảnh, gọi xe, thanh toán mua sắm, đặt nhà hàng, gọi thức ăn và một loạt các dịch vụ khác.

Tencent cũng là một đại gia trong lãnh vực giải trí, là công ty trò chơi điện tử lớn nhất thế giới nếu tính theo doanh thu, nhà phát hành của một số trò chơi rất được ưa chuộng trên thế giới, chủ nhân toàn phần hay một phần của một loạt công ty game tại Mỹ và nhiều nước khác, đồng thời là một trong những nhà cung cấp dịch vụ video và âm nhạc trực tuyến lớn nhất Trung Quốc, mà bộ phận âm nhạc trực tuyến Tencent Music (TME) - được niêm yết trên thị trường Wall Street.

Reuters: Đánh vào Tencent có hiệu quả hơn đánh vào Hoa Vi

Theo hãng tin Anh Reuters ngày 07/08/2020, khi đánh vào Tencent, tổng thống Mỹ đã đánh vào một trong những điểm yếu nhất của Trung Quốc, và có thể ảnh hưởng đến Bắc Kinh nặng nề hơn là chiến dịch chống Hoa Vi.

Lời đe dọa của Mỹ là sẽ ngăn chặn các “giao dịch” với tập đoàn công nghệ Trung Quốc trước hết có thể tác hại đến các dịch vụ thanh toán dùng ứng dụng WeChat ở bên ngoài lãnh thổ Trung Quốc, mà điển hình là ví điện tử WeChat Pay, được chấp nhận ở nhiều nơi, kể cả ở Mỹ. CNN ghi nhận là vào năm ngoái, 25% doanh thu của Tencent đến từ các dịch vụ tài chánh và ứng dụng thanh toán như WeChat Pay

Hoạt động trong lãnh vực giải trí của Tencent cũng sẽ bị ảnh hưởng, nhất là trong lãnh vực trò chơi điện tử, vốn mang lại cho Tencent hơn 50% doanh thu trong năm 2019, nguồn lợi đến từ việc kiểm soát được hoặc nắm những phần hùn đáng kể trong một loạt những công ty phát triển những trò chơi điện tử rất được ưa chuộng trên thế giới, từ League of Legends cho đến Fornite, hay PlayerUnknown's Battlegrounds...

Đối với CNN, nếu chính quyền Mỹ quyết định cấm cửa các ứng dụng Trung Quốc, Tencent sẽ bị mất thị trường Mỹ trong lãnh vực trò chơi điện tử.




Những hoạt động của Tencent trong lãnh vực video giải trí hay ca nhạc trực tuyến cũng hợp tác với nhiều công ty Mỹ, từ hội bóng rổ NBA (National Basketball Association) cho đến tập đoàn Warner Music Group. Việc rút Tencent ra khỏi các quan hệ này có thể rất hỗn độn và tốn kém.

Hạn chế vũ khí đầu tư của Tencent

Ngoài ra, quyết định của Mỹ có thể đặt một loạt danh mục đầu tư rộng lớn của tập đoàn Tencent hải ngoại vào vòng nguy khốn. Cho đến nay, Bắc Kinh đã rất vất vả trong cuộc chiến bảo vệ thị phần của Hoa Vi ở nước ngoài. Thế nhưng Tencent có tầm hoạt động rộng lớn hơn nhiều.

Đây là một trong những tập đoàn đầu tư hào phóng nhất vào ngành công nghệ trên thế giới, với các khoản đầu tư vào các doanh nghiêp lên đến mức 60 tỷ đô la, tính đến tháng 12 năm 2019. Tencent chẳng hạn, đã đầu tư vào công ty dịch vụ mua sắm Afterpay của Úc, hay đã mua lại trang diễn đàn trên mạng Reddit nổi tiếng của Mỹ. Cổ phiếu của Tencent đã giảm 10% sau thông báo của Nhà Trắng.

Theo Reuters, nếu Mỹ quyết định xúc tiến việc trừng phạt Tencent, mục tiêu nhắm tới đầu tiên có lẽ là WeChat, do mối quan ngại là ứng dụng này tạo điều kiện dễ dàng cho việc kiểm duyệt và hoạt động gián điệp. Điều đó sẽ cắt nguồn thu nhập đến từ quảng cáo của các nhãn hiệu Mỹ muốn vươn đến người tiêu dùng ở Trung Quốc, và trên mặt chính trị, có thể khiến cho người dân Trung Quốc bình thường phải gánh chịu cái giá của cuộc chiến thương mại một cách rõ rệt hơn hơn bất kỳ thứ gì khác.

Sau cùng, quyết định trừng phạt của Mỹ cũng sẽ khiến cho các nhà đầu tư nước ngoài suy nghĩ lại trước khi đặt quan hệ đối tác với các công ty Trung Quốc. Bắc Kinh đã đầu tư đáng kể về chính trị cũng như kinh tế để nuôi dưỡng các nhà vô địch công nghệ thế giới của họ, nhưng Washington giờ đây đang dùng uy thế của mình trong lãnh vực cơ sở hạ tầng Internet và hệ thống điều hành để ngặn chặn toan tính của Trung Quốc. Ngón đòn của Nhà Trắng nhắm vào Tencent sẽ còn khiến Trung Quốc phải đau đớn lâu dài.


© Mai Vân
    RFI