Tham nhũng trong giáo dục Việt Nam tồn tại công khai vì nó “được phép” tồn tại

Ảnh minh họa. Nguồn: internet

Trong quyển “Waging War on Corruption”, Frank Vogl viết: “Tội ác của tham nhũng không phải là những vấn đề trừu tượng. Cứ mỗi khi một viên chức ăn cắp tiền từ chiếc ví công thì ai đó phải chịu đau khổ. Mỗi khi một viên chức hành xử như một kẻ côn đồ thì sẽ có một nạn nhân”.

Có bao nhiêu “viên chức ăn cắp tiền từ chiếc ví công” trong hệ thống quản lý giáo dục Việt Nam? Đây mới thật sự là vấn đề cần được Bộ giáo dục trả lời thay vì tiếp tục “ăn cắp tiền từ chiếc ví công” từ “dự án” này đến “dự án” khác trong khi nền giáo dục nước nhà ngày càng thảm hại.

Tham nhũng trong giáo dục Việt Nam thậm chí “nổi tiếng” đến mức nó nằm trong hồ sơ nghiên cứu của Muriel Poisson (đặc trách viên của Viện kế hoạch giáo dục quốc tế thuộc UNESCO). Poisson tỏ ra am hiểu đặc biệt khi dẫn ra những chuyện liên quan chạy trường, hối lộ giáo viên để được nâng điểm, học sinh buộc phải học thêm nếu không muốn bị “đì”…

Tham nhũng trong giáo dục Việt Nam tồn tại công khai mà chẳng ai làm gì. Nó tồn tại vì nó “được phép” tồn tại trong một guồng máy quản lý cồng kềnh vận hành cực tồi nằm trong một hệ thống lỗi từ trong lõi, tạo điều kiện và môi trường cho tiêu cực. Cơ chế trường điểm, cơ chế đúng tuyến… không mang lại “trật tự giáo dục” cho xã hội. Nó trở thành đường dây tham nhũng ngày càng phình to. Những đường dây “chạy” hàng ngàn đôla cho “trường điểm” đã trở thành “bộ máy thứ cấp” của guồng máy quản lý giáo dục. Nó thậm chí hoạt động trơn tru hơn cả hệ thống quản lý của Bộ giáo dục.

Ngày 2-6-2016, Bộ GD&ĐT gửi công văn đến giám đốc các sở giáo dục toàn quốc, yêu cầu triển khai các giải pháp “chấn chỉnh tiêu cực phát sinh do việc xin học trái tuyến và học chọn lớp, hiện tượng chạy trường, chạy lớp; đồng thời nghiêm cấm việc tổ chức các trường chuyên, lớp chọn ở cấp mầm non, tiểu học và trung học cơ sở dưới bất kỳ hình thức nào” và “tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm khắc các hiện tượng tiêu cực nhằm chạy trường, chạy lớp”. Tuy nhiên, trong thực tế, chẳng cần phải “tăng cường công tác thanh tra” làm gì, chỉ cần đứng trước cổng tại các trường điểm cấp quốc gia, hỏi dò giá chạy bao nhiêu và chạy ở đâu là ra cả.

Sự “tồn tại” của nền giáo dục nước nhà bây giờ nằm ở bảng giá quy định của các đường dây “chạy”. Không chỉ phụ huynh “chạy”, hiệu trưởng cũng “chạy”, giám đốc sở cũng “chạy”.

Khi danh hiệu “anh hùng lao động” còn “chạy” được thì “chạy” chức hiệu trưởng là chuyện nhỏ. Khi ghế “đại biểu Quốc hội” còn chạy được thì việc “chạy” một chiếc ghế con con ở bàn giám đốc sở giáo dục là “bình thường”.

Cả nước này đang đi lùi. Chỉ có hành vi “chạy” trong hệ thống tham nhũng từ trung ương xuống địa phương là vận hành hết tốc lực. Nó chạy rất trơn. Chẳng ai làm gì nó.

Các ông quan giáo dục sẽ rất khó trả lời câu hỏi rằng hiện giờ con cái của họ đang học ở đâu; nhưng, nếu bạn có “quan hệ” tốt, họ có thể cho bạn biết đường dây nào chạy bằng tiến sĩ dỏm.

FB Mạnh Kim

• Mời xem thêm: Tham nhũng trong Giáo dục (Toward Transparency).