Virus corona: Cuối cùng chúng ta đã có thuốc chủng ngừa Covid?

Hành trình đi tìm một loại vaccine hiệu quả chống lại Covid-19 đã đạt một bước tiến đáng kể, với việc công bố các kết quả mang tính "cột mốc"

Getty Images

Hành trình đi tìm một loại vaccine hiệu quả chống lại Covid-19 đã đạt một bước tiến đáng kể, với việc công bố các kết quả mang tính "cột mốc"

Kết quả sơ bộ cho thấy một loại vaccine do Pfizer và BioNTech phát triển có thể nngăn ngừa được việc nhiễm Covid cho hơn 90% số người được tiêm.

Pfizer / BioNTech đạt được thành quả gì?

Họ là những người đầu tiên chia sẻ dữ liệu từ các giai đoạn thử nghiệm cuối cùng - được gọi là thử nghiệm giai đoạn 3.

Đây là một điểm quan trọng trong quá trình phát triển vaccine, nơi một số vaccine thử nghiệm sẽ thất bại.

Vaccine của Pfizer và BioNTech sử dụng một phương pháp hoàn toàn thử nghiệm, bao gồm việc tiêm một phần mã di truyền của virus vào người, để đào tạo hệ thống miễn dịch.

Khoảng 43.000 người đã được chủng ngừa và không có lo ngại về an toàn nào được nêu ra.

Đọc thêm »

Vậy khi nào sẽ có vaccine?

Pfizer tin rằng họ sẽ có thể cung cấp 50 triệu liều cuối năm nay và khoảng 1,3 tỷ liều cuối năm 2021.

Vương quốc Anh sẽ nhận được 10 triệu liều cuối năm 2020, với 30 triệu liều nữa đã được đặt hàng.

Chính xác ai sẽ được chủng ngừa đầu tiên phụ thuộc vào nơi Covid lây lan khi vaccine có sẵn và nhóm người nào vaccnine này có hiệu quả nhất.

Ví dụ, Vương quốc Anh chưa quyết định sẽ ưu tiên các nhân viên y tế và chăm sóc làm việc với những người dễ bị tổn thương nhất, hay những người có nguy cơ cao nhất nếu họ mắc bệnh.

Nói một cách tổng quát, người trên 80 tuổi, cư dân viện dưỡng lão và nhân viên y tế sẽ ở đứng gần đầu danh sách.

Cho đến nay, tuổi tác là yếu tố nguy cơ lớn nhất với Covid, vì vậy bạn càng lớn tuổi, bạn càng có cơ hội được chủng ngừa sớm.

Hầu hết các chuyên gia cho rằng vaccine này sẽ không được phổ biến rộng rãi cho đến giữa năm 2021.

Những vaccine nào khác đang được phát triển?

Dự kiến ​​sẽ có thêm kết quả từ các nhóm nghiên cứu thử nghiệm tiên tiến các loại vaccine khác trong những tuần và tháng tới.

Còn 10 loại vaccine nữa đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối cùng.

Các ứng cử viên hàng đầu là vaccine của:

• Đại học Oxford và AstraZeneca từ Vương Quốc Anh

• Moderna tại Mỹ

• CanSino với Viện công nghệ Sinh học Bắc Kinh từ Trung Quốc

• Viện Nghiên cứu Gamaleya từ Nga

• Janssen từ Mỹ

• Viện Sản phẩm Sinh học Bắc Kinh và Sinopharm ở Trung Quốc

• Sinovac và Viện Butantan ở Brazil

• Viện Sản phẩm Sinh học Vũ Hán và Sinopharm ở Trung Quốc

• Novavax ở Mỹ

Điều đáng chú ý là đã có 4 loại virus corona lưu hành trong con người. Chúng gây ra các triệu chứng cảm lạnh thông thường và chúng ta không có vaccine nào cho những virus này.

Có nhiều loại vaccine khác nhau?

Mục đích của vaccine là đưa virus vào hệ thống miễn dịch một cách vô hại để hệ thống miễn dịch nhận ra đây là những kẻ xâm lược và học cách chống lại nó.

Tuy nhiên, có nhiều cách để làm điều này và các nhà nghiên cứu đang sử dụng cách tiếp cận khác nhau.

Cả vaccine của Pfizer và Moderna đều tiêm các mảnh mã di truyền của virus corona vào cơ thể. Khi vào bên trong cơ thể, quá trình này bắt đầu tạo ra các protein virus để luyện tập cơ thể. Đây là một kỹ thuật hoàn toàn mới.

Các loại vaccine của Oxford và Nga lấy một loại virus vô hại lây nhiễm sang tinh tinh, và biến đổi gen nó để giống với virus corona, với hy vọng nhận được phản ứng.

Hai trong số các loại vaccine lớn do Trung Quốc sản xuất sử dụng virus gốc nhưng ở dạng vô hiệu hóa nên không thể gây nhiễm trùng.

Hiểu được phương pháp nào tạo ra kết quả tốt nhất sẽ rất quan trọng. Thử nghiệm thử thách, trong đó những người cố tình bị lây nhiễm, có thể giúp trả lời những câu hỏi này.

Những gì còn phải được thực hiện?

• Phải phát triển cách sản xuất vaccine tầm cỡ lớn cho hàng tỷ liều có thể sẽ cần đến

• Các cơ quan quản lý phải phê duyệt vaccine trước khi thuốc chủng ngừa có thể được tiêm

• Cuối cùng, sẽ có thách thức lớn về hậu cần là thực sự chủng ngừa cho hầu hết dân số thế giới

Bao nhiêu người cần được chủng ngừa?

Thật khó để biết nếu không biết hiệu quả của vaccine.

Người ta cho rằng 60-70% dân số toàn cầu cần được miễn dịch với virus để ngăn nó lây lan dễ dàng (được gọi là miễn dịch bầy đàn) - nói cách khác là hàng tỷ người cần phải được chủng ngừa, ngay cả khi vaccine hoạt động hoàn hảo.

Tại sao chúng ta cần vaccine?

Nếu bạn muốn cuộc sống trở lại bình thường, thì chúng ta cần có vaccine.

Ngay cả bây giờ, đại đa số mọi người vẫn dễ bị nhiễm virus corona. Nhờ những quy định giãn cách xã hội mà chúng ta đang ngăn cản bớt được số người chết. Nhưng những quy định này khiến đời sống con người bị nhiều giới hạn.

Nhưng vaccine dạy cơ thể chúng ta cách chống lại nhiễm trùng một cách an toàn. Điều này có thể ngăn chúng ta bị nhiễm virus corona ngay từ đầu hoặc ít nhất là làm cho Covid ít chết người hơn.

Vaccine, cùng với các phương pháp điều trị tốt hơn, là "chiến lược" rút lui ra khỏi sự bao vây của đại dịch.

Liệu vaccine có bảo vệ tất cả mọi người?

Không phải tất cả mọi người đều đáp ứng với việc chủng giống như nhau.

Giới nghiên cứu sẽ theo dõi chặt chẽ kết quả ở những người lớn tuổi, vì họ có nguy cơ bị nhiễm virus cao nhất.

Nhưng lịch sử cũng cho thấy bất kỳ loại vaccine nào cũng có thể kém thành công hơn ở người già vì hệ miễn dịch của họ không đáp ứng tốt với việc chủng ngừa. Chúng ta thấy điều này hàng năm với dịch cúm.

Có thể khắc phục điều này bằng cách chủng ngừa nhiều liều hoặc cho chủng ngừa cùng với một loại hóa chất (được gọi là chất bổ trợ) giúp tăng cường hệ miễn dịch.

© James Gallagher
    Phóng viên Y tế và Khoa học
    BBC