Biển Đông : Tuần duyên Nhật tăng cường hoạt động giúp Đông Nam Á

Philippines và Nhật Bản tập trận thường niên chống hải tặc tại vịnh Manila ngày 13/07/2016, một ngày sau khi Tòa án La Haye ra phán quyết về Biển Đông. TED ALJIBE / AFP

Bắt đầu từ tháng Tư 2017, lực lượng Tuần Duyên Nhật Bản sẽ triển khai kế hoạch đào tạo đồng nghiệp tại các nước Đông Nam Á với mục tiêu giúp các nước này nâng cao năng lực giám sát Biển Đông. Vế đào tạo này sẽ bổ sung cho việc chính quyền Nhật Bản cung cấp thêm tàu tuần duyên cho các đối tác như Việt Nam hay Philippines để kháng lại các hành động ngày càng quyết đoán của Trung Quốc trên Biển Đông.

Theo nhật báo Yomiuiri Shimbun (Nhật Bản) ngày 10/01/2017, để tiến hành công việc đào tạo, Tuần Duyên Nhật Bản sẽ thành lập ngay một đơn vị đặc biệt chuyên trách việc giúp các đối tác Đông Nam Á, cung cấp giảng viên, đào tạo cán bộ, mở rộng diện quốc gia được cử người đến đào tạo tại Nhật Bản, tổ chức hội thảo quốc tế để tăng cường quan hệ và học tập kinh nghiệm về duy trì luật lệ trên biển.

Báo The Diplomat, trụ sở tại Nhật Bản, khi đề cập đến kế hoạch này trong một bài phân tích ngày 10/01, cho rằng cơ quan mới của Tuần Duyên Nhật sẽ đánh dấu một bước ngoặt trong sự can dự của Tokyo vào lãnh vực bảo đảm an ninh hàng hải trên Biển Đông.

Ngoài các nước ASEAN như Philippines và Việt Nam mà Nhật Bản đã có quan hệ đối tác chặt chẽ trong lãnh vực an ninh trên biển, hay là những nước như Malaysia và Indonesia đã có sẵn lực lượng tuần duyên (một lực lượng mà không phải nước Đông Nam Á nào cũng có), cơ quan mới của Tuần Duyên Nhật có thể lôi kéo các nước khác vào cuộc, cho phép Tokyo đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành lực lượng chấp pháp biển trong vùng.

Việc đào tạo năng lực cho Thái Lan hay Miến Điện có ý nghĩa sâu xa, vì hai nước này là những tác nhân không thể thiếu vắng trong việc bảo đảm an ninh dọc theo vùng Vịnh Bengal hay biển Andaman.

Riêng về Biển Đông, báo chí Nhật Bản nói chung đều cho rằng vấn đề ứng phó với các sự cố hoặc thiên tai đã trở thành những nhu cầu tối quan trọng, bên cạnh các diễn biến phức tạp khác liên quan đến vấn đề tranh chấp chủ quyền. Trong bối cảnh đó, việc hoàn thiện các lực lượng tuần duyên để duy trì trật tự an ninh đang trở thành một nhiệm vụ cấp bách.

Theo nhật báo Yomiuri, khi quyết định cho lực lượng tuần duyên can dự trực tiếp vào Biển Đông, các quan chức Nhật Bản đã xuất phát từ nhận định theo đó các hành vi ngày càng hung hăng của Trung Quốc tại Biển Đông, trong đó có việc quân sự hóa các đảo nhân tạo ở Trường Sa, là một nhân tố gây bất ổn định.

Chính vì vậy mà Nhật Bản cần giúp toàn khu vực tăng cưởng năng lực xử lý các vấn đề trên biển. Trong việc này, vai trò của các lực lượng tuần duyên đặc biệt quan trọng vì có tác dụng giúp các bên tránh xảy ra xung đột quân sự.

Trong thời gian qua, Bắc Kinh đã không ngần ngại cho tàu Hải Cảnh (tức là tuần duyên) vào các vùng biển mà Việt Nam, Philippines hay một vài nước khác đòi chủ quyền. Thực tế đó đã thúc giục các nước Việt Nam, Philippines, Indonesia là phải hoàn thiện lực lượng tuần duyên còn non trẻ của mình, để có thể ứng phó có hiệu quả với tình hình mà Trung Quốc tạo nên. Việt Nam chẳng hạn, chỉ mới lập ra lực lượng Cảnh Sát Biển vào năm 2013, và Indonesia một năm sau.

Trọng Nghĩa
RFI

New Delhi khuyến khích Hà Nội mua tên lửa phòng không Ấn Độ

Tên lửa siêu thanh BrahMos do Nga và Ấn Độ hợp tác chế tạo. (@wikipedia)

Theo báo chí Ấn Độ ngày 09/01/2017, New Delhi hiện đang tích cực thảo luận với Hà Nội về khả năng bán cho Việt Nam một hệ thống tên lửa phòng không hoàn toàn do Ấn Độ chế tạo. Đề nghị được phía Ấn Độ đưa ra trong bối cảnh cả New Delhi lẫn Hà Nội đều quan ngại trước đà bành trướng càng lúc càng rõ nét của Trung Quốc tại vùng châu Á-Thái Bình Dương.

Nhật báo Times Of India đã trích dẫn một số nguồn tin thông thạo từ phía Ấn Độ cho biết là đàm phán đang được thúc đẩy về thương vụ bán cho Việt Nam hệ thống tên lửa phòng không khu vực Akash. Hệ thống này có khả năng tiêu diệt được các loại phi cơ chiến đấu, trực thăng và máy bay không người lái UAV trong phạm vi 25km.

Theo các nguồn tin trên, phía Việt Nam đã tỏ ý rất quan tâm đến hệ thống tên lửa phòng không Akash, nhưng muốn được chuyển giao công nghệ và liên doanh sản xuất. Ấn Độ tuy nhiên lại muốn tiến hành theo từng bước, thoạt đầu chỉ bán tên lửa « chế tạo sẵn », rồi sau đó mới tính đến việc chuyển giao công nghệ.

Theo nhật báo Ấn Độ, đàm phán tiến triển thuận lợi, bộ trưởng Quốc Phòng hai nước sẽ sớm gặp nhau trong những ngày tới đây để thúc đẩy thương vụ được lồng vào trong khuôn khổ khoản tín dụng quốc phòng 500 triệu đô la mà thủ tướng Ấn Độ Modi đã chính thức loan báo cho Việt Nam vào tháng Chín năm 2016.

Các nguồn tin được Times of India cũng nhắc đến việc Ấn Độ từng đề nghị bán cho Việt Nam loại tên lửa diệt hạm siêu thanh BrahMos, có tầm bắn xa đến 290 km. Thương vụ này cho đến nay chưa thấy có dấu hiệu tiến triển thêm vì lẽ tên lửa Brahmos do một liên doanh Nga-Ấn hợp tác sản xuất. Theo tờ báo Ấn, việc bán Brahmos cho Việt Nam do đó phức tạp hơn.

Ấn Độ hiện đang đẩy mạnh đà tăng cường quan hệ quân sự đặc biệt là với hai nước đang bị Trung Quốc lấn lướt trên biển là Nhật Bản ở Biển Hoa Đông, và Việt Nam ở Biển Đông.

Riêng đối với Việt Nam, tờ báo trích dẫn bộ trưởng Quốc Phòng Ấn Độ Manohar Parrikar khẳng định rằng Việt Nam là « một người bạn thân thiết », và đã có nhiều sáng kiến nhằm đẩy mạnh việc hợp tác quốc phòng giữa hai nước, từ việc giúp Việt Nam nâng cấp vũ khí đến đào tạo nhân sự điều khiển tàu ngầm và chiến đấu cơ.

Quan hệ đối tác chiến lược Việt Ấn, có từ năm 2007, đã được nâng lên thành « đối tác chiến lược toàn diện » nhân dịp thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi thăm Hà Nội tháng 09/2016.

Trọng Nghĩa

Biển Đông: Malaysia vẫn thường xuyên giám sát tàu Trung Quốc

Thủ tướng Malaysia, Najib Razak (T) và chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình, Bắc Kinh, ngày 03/11/2016. REUTERS/Jason Lee

Các động thái của Trung Quốc trên Biển Đông tiếp tục gây quan ngại cho các láng giềng. Ngày 10/01/2017, trang mạng báo Free Malaysia Times cho biết là lực lượng Hải Quân Malaysia kết hợp với Cơ Quan Chấp Pháp Biển MMEA của nước này vẫn thường xuyên tuần tra ở khu vực bãi Luconia Shoals để kiểm tra những vụ xâm nhập của tàu Trung Quốc vào lãnh hải Malaysia.

Chỉ huy Cơ Quan Chấp Pháp Biển Malaysia – tức là lực lượng tuần duyên - khu vực Sarawak, đô đốc Ismaili Bujang Pit cho biết là các cuộc tuần tra « thường » được tiến hành để « kiểm soát các tàu Hải Cảnh Trung Quốc trong vùng biển quanh bãi cạn Luconia.

Đối với quan chức này, dù không có sự cố không mong muốn xảy ra trong khu vực đó, nhưng chính quyền vẫn phải nỗ lực đảm bảo sao cho ngư dân Malaysia cũng như những cộng đồng khác hoạt động trong khu vực đó được an toàn.
Bãi Luconia, nằm sâu trong vùng lãnh hải của Malaysia và do Malaysia quản lý.

Thế nhưng vùng này đã bị Trung Quốc đòi chủ quyền và Bắc Kinh đã thường xuyên cho tàu cảnh sát biển Trung Quốc xâm nhập vào khu vực và xua đuổi ngư dân Malaysia, buộc chính quyền Kuala Lumpur phải lên tiếng phản đối. Nghiêm trọng nhất có lẽ là vụ Trung Quốc cho khoảng 100 tàu cá lớn nhỏ ồ ạt xâm nhập vùng biển gần bãi cạn Luconia vào tháng Ba năm 2016.

Bài báo trên tờ Free Malaysia Times hôm nay được xem là một lời cảnh giác đối với chính quyền Malaysia về những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông có hại cho Malaysia, trong bối cảnh Bắc Kinh đang nỗ lực chiêu dụ thủ tướng Najib Razak.

Một ví dụ gần đây về nỗ lực thuần phục Malaysia của Bắc Kinh là việc Hải Quân Trung Quốc ngày 03/01 vừa qua, trong một động thái chưa từng thấy, đã cho một tàu ngầm tấn công ghé thăm hữu nghị cảng Kota Kinabalu của Malaysia nhìn ra Biển Đông.

Trọng Nghĩa