Thảm họa đang lớn dần ở Afghanistan

Nguồn: Disaster Looms in Afghanistan, The Editorial Board, The Wall Street Journal, June 24, 2021

Khi Hoa Kỳ tiếp tục rút quân khỏi Afghanistan trước thời hạn cuối cùng của Tổng thống Biden vào ngày 11 tháng 9, Taliban đang nhanh chóng tiến công khắp đất nước. Image: Reuters

Biden và Trump sẽ chia sẻ trách nhiệm về những hậu quả đẫm máu do rút quân hoàn toàn khỏi Afghanistan

Tổng thống Biden gặp người đồng cấp Afghanistan vào thứ Sáu, và Nhà Trắng cho biết Hoa kỳ cam kết cung cấp cho Afghanistan “hỗ trợ ngoại giao, kinh tế và nhân đạo”. Đó là một kiểu “bánh vẽ nhạt nhẽo” trong khi chiến binh Taliban đang được cổ vũ tiến tới trên khắp đất nước Afghanistan.

Tuyên bố hồi tháng 4, Joe Biden loan báo quân đội Mỹ sẽ rời Afghanistan vào ngày 11 tháng 9, và các lực lượng liên minh đã khởi hành nhanh hơn dự kiến. Kể từ tháng 5, Taliban đã chiếm hơn 50 trong số khoảng 400 quận của đất nước Afghanistan, một quan chức Liên Hợp Quốc cho biết trong tuần này. Giao tranh vẫn tiếp tục ở nhiều quận, có thể so sánh với các quận của Mỹ.



Theo ước tính của tạp chí Long War Journal, khoảng 8,5 triệu dân Afghanistan đã sống dưới sự kiểm soát hoàn toàn của Taliban, với hơn 13 triệu người ở các khu vực tranh chấp. Tình trạng này sẽ tiếp tục tăng nếu không có sự đảo ngược chính sách từ Biden. Hầu hết các quận mới chiếm được đều bao quanh các thủ phủ của tỉnh, nơi mà nhóm này sẽ tiếp tục hoạt động sau khi lực lượng Hoa Kỳ và đồng minh rút hết. Cộng đồng tình báo tin rằng Kabul sẽ thất thủ sáu tháng sau khi Hoa Kỳ hoàn tất việc rút quân.

Cuộc tấn công đã tiến vào miền bắc Afghanistan, vượt ra ngoài thật xa các cứ địa của Taliban ở miền nam. Các cuộc giao tranh tàn khốc giữa các chiến binh và lực lượng chính phủ Afghanistan đã và đang diễn ra ở các tỉnh phía bắc Faryab, Balkh và Kunduz. Khoảng hai chục lính biệt kích tinh nhuệ của Afghanistan đã tử trận tuần trước khi nỗ lực lấy lại một quận quan trọng ở Faryab. Những lời cầu cứu xin hỗ trợ không lực có thể cứu được sinh mạng họ, hoàn toàn vô ích, không hề được đáp ứng.

Nhiều lực lượng chính phủ buông xuôi, để lãnh thổ rơi tự do vào tay Taliban. Chính phủ Afghanitan chống chế nói “là rút lui chiến thuật”, nhưng thực tế, đã để lại rất nhiều vũ khí, thiết bị, và quân xa đắt tiền. Dù đôi khi các lực lượng Afghanistan có đạt được một số thành công nhỏ, nhưng càng ngày quân chính phủ càng bị cô lập nếu không có can thiệp của không lực. Những kẻ cổ súy “kết thúc vĩnh viễn chiến tranh”, từ nhiều năm đã lớn tiếng cho rằng “mấu chốt của vấn đề là sự hiện diện của Hoa kỳ” – giờ im như thóc trước thảm họa đang từ từ diễn ra.

Nhiều lực lượng Afghanistan có nguy cơ phải đào tẩu sang các lực lượng dân quân chống Taliban tại địa phương. Ngày càng tuyệt vọng, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã gặp các thủ lĩnh lực lượng dân quân hôm thứ Hai, kêu gọi thành lập một “mặt trận thống nhất” để chống lại Taliban. Bộ Quốc phòng Mỹ đã cam kết sẽ hỗ trợ cho các nhóm và liên minh này, với hi vọng sẽ củng cố được chính phủ. Song việc huy động các lực lượng này sẽ khiến Afghanistan tan nát thêm nếu tranh dành nội bộ nổ ra giữa các nhóm trung thành với Kabul.



Bi kịch là, để đảo ngược ngã rẽ đen tối này không đòi hỏi sự cam kết lớn của quân lực Hoa Kỳ. Các lực lượng chính quyền Afghanistan cần thời gian dài để hoàn hảo, nhưng họ đã phải cáng đáng một gánh nặng quá lớn khi phải tự lực chiến đấu. Lợi thế lớn nhất của quân lực Afghanistan so với Taliban, là: trông cậy vào không lực. Thế nhưng tất cả mọi công đoạn bảo trì, từ trực thăng tới phi cơ vận tải Black Hawk, và phần lớn máy bay hỗ trợ tác chiến hạng nhẹ của lực lượng chính phủ lại nằm trong tay các nhà thầu tư nhân ngoại quốc. Lực lượng không quân Afghanistan có thể sẽ phải “nằm dài dưới đất” trong vòng vài tháng tới, khi các nhà thầu này cùng rút theo các lực lượng đồng minh.

Tổng thống Afghanistan muốn nước Mỹ tiếp tục hỗ trợ thế mạnh không lực cho quân đội mình, nhưng Washington chỉ cam kết hạn chế trong các hoạt động chống khủng bố. Bởi lẽ, Hoa kỳ không có lựa chọn nào để thiết lập căn cứ không quân bên ngoài Afghanistan. Tuy có cơ sở đáng kể ở các quốc gia vùng Vịnh, nhưng thời gian bay kéo dài làm xói mòn tính hữu dụng của phi cơ tác chiến. Huy động và sử dụng hàng không mẫu hạm rất cần thiết ở khu vực Thái Bình Dương để thi hành nhiệm vụ ở Afghanistan là một chiến lược nhầm lẫn.

As the U.S. continues its troop withdrawal from Afghanistan ahead of President Biden’s Sept. 11 deadline, the Taliban is rapidly advancing around the country. Image: Reuters

Mỹ tấn chiếm Afghanistan sau vụ tấn công 11/9 nhằm tiêu diệt al Qaeda và các lực hỗ trợ khủng bố Taliban. Theo một báo cáo gần đây của Liên Hợp Quốc, hai nhóm này vẫn “liên kết chặt chẽ, không hề có dấu hiệu cắt đứt quan hệ.” Nhà nước Hồi giáo đương nhiên sẽ tận dụng khoảng trống an ninh này. Tất cả những điều kể trên đe dọa an ninh Hoa Kỳ.

Một số người chủ trương nên loại bỏ ưu tiên chống khủng bố để tạo điều kiện tập chung sức lực đương đầu với Trung Quốc. Nhưng khi Trung Quốc tăng cường mạnh mẽ không lực trong khu vực, Joe Biden lại từ bỏ các căn cứ không quân vô cùng hữu ích ở Afghanistan, đặc biệt là Bagram gần Kabul. Không ai tranh cãi với cam kết trú đóng quân. Một vài nghìn quân ở Afghanistan là điều có thể, ít nhất là đủ quân để bảo vệ các nhà thầu tư nhân hầu duy trì lợi thế không lực cho quân của Afghanistan.



Việc rút quân đột ngột đã làm suy yếu sự thống nhất của NATO, điển hình là một số lãnh đạo châu Âu đã bất bình với quyết định của ông Biden. Thêm nữa, Đài Loan sẽ nghĩ sao khi Hoa Kỳ hủy bỏ cam kết với Afghanistan? Tin tức mới cho biết, Biden đã đồng ý chuyển hàng nghìn phiên dịch viên người Afghanistan sang các nước thứ ba trong khi họ chờ đợi chiếu khán Hoa Kỳ như đã hứa. Nhưng điều này sẽ phải được thực hiện thật nhanh để tránh cảnh tàn sát.

Một phát ngôn viên Lầu Năm Góc vừa cho biết tuần này, rằng tốc độ rút lui có thể thay đổi nhưng khẳng định tất cả các lực lượng của Mỹ ở Afghanistan sẽ được rút đi hoàn toàn vào tháng 9. Bằng cách hoàn thành việc rút lui mà Donald Trump đã khởi đầu, Joe Biden sẽ chia sẻ trách nhiệm với người tiền nhiệm về những hậu quả đẫm máu.

   Mời xem thêm »

© Vũ Văn Lê biên dịch
    USVIETNAM

Nguồn: Disaster Looms in Afghanistan, The Editorial Board, The Wall Street Journal, June 24, 2021