Về mặt thủ tục, rất khó để truất phế Tổng Thống Trump

Theo nhật báo The New York Times hôm Thứ Tư, 25 Tháng Chín, hiện có 203 dân biểu đồng ý luận tội ông Trump, 88 người phản đối hoặc chưa quyết định gì cả, và 144 người chưa cho biết sẽ bỏ phiếu ra sao.

Tổng Thống Donald Trump có thể là người lần thứ ba trong lịch sử bị Hạ Viện luận tội. (Hình: AP Photo/Andrew Harnik)

Các tin khác »

WASHINGTON, D.C. – Sau vụ xì căng đan liên quan đến việc Tổng Thống Donald Trump (Cộng Hòa) nói chuyện qua điện thoại với Tổng Thống Volodymyr Zelensky của Ukraine, mà trong đó, nhà lãnh đạo Mỹ bị tố cáo sử dụng quyền lực gây áp lực với lãnh đạo nước ngoài để có lợi trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào năm 2020, Dân Biểu Nancy Pelosi (Dân Chủ-California), chủ tịch Hạ Viện, thông báo bà bắt đầu cho mở cuộc điều tra để tiến đến việc luận tội ông Trump, trước khi chuyển qua Thượng Viện để truất phế nhà lãnh đạo Hoa Kỳ.

Đây là một bước ngoặt lớn trong chính trường Hoa Kỳ, và hiện chưa biết mọi việc sẽ diễn tiến ra sao, và Tổng Thống Trump sẽ phải đối đầu với sự việc như thế nào.

Trong lịch sử Hoa Kỳ, luận tội tổng thống chỉ mới xảy ra hai lần, một với Tổng Thống Andrew Johnson năm 1868, và một với Tổng Thống Bill Clinton năm 1998. Vì thế, không có nhiều chi tiết lắm liên quan đến việc luận tội tổng thống.

Cho tới nay, chưa có tổng thống Mỹ nào bị truất phế.

Luận tội do Hạ Viện thực hiện, và phải được trên 50% dân biểu đồng ý. Hạ Viện có 435 dân biểu, và phải đạt con số 218 phiếu.

Sau đó, sự việc sẽ được chuyển sang Thượng Viện để làm thủ tục truất phế, và phải được 2/3 thượng nghị sĩ đồng ý. Thượng Viện có 100 thượng nghị sĩ, nghĩa là phải được 67 phiếu.

Nói cách khác, trong thủ tục này, các dân biểu hành động giống như các công tố viên và các thượng nghị sĩ đóng vai bồi thẩm viên.

Cả hai tổng thống Johnson và Clinton đều bị Hạ Viện luận tội, nhưng không bị Thượng Viện truất phế.

Sau đây là những điều cần biết liên quan đến truất phế:

Truất phế là gì?

Hiến Pháp Hoa Kỳ cho phép Quốc Hội truất phế một tổng thống đương nhiệm nếu người này “phản bội tổ quốc, hối lộ, hoặc phạm các tội ác khác, và có các hành vi sai trái.”

Hồi năm 1868, Tổng Thống Johnson bị Hạ Viện luận tội qua 11 điều khoản, hầu hết liên quan đến việc sa thải các thành viên nội các để ngăn chặn họ ra điều trần trước Quốc Hội.

Năm 1998, Tổng Thống Clinton bị Hạ Viện luận tội qua hai điều khoản, một liên quan đến việc nói dối đại bồi thẩm đoàn trong việc ông có quan hệ tình dục với cô Monica Lewinsky, một thực tập viên trong Tòa Bạch Ốc, và một liên quan đến việc cản trở công lý để che giấu bằng chứng liên quan đến vụ quan hệ tình dục.

Truất phế bắt đầu ra sao?

Về nguyên tắc, trước hết, Hạ Viện bỏ phiếu cho phép Ủy Ban Tư Pháp Hạ Viện bắt đầu thủ tục luận tội. Sau khi ủy ban bỏ phiếu thông qua, sự việc sẽ được đưa ra phiên khoáng đại Hạ Viện bỏ phiếu chính thức luận tội.

Tuy nhiên, Quốc Hội là cơ quan tự đưa ra quy định cho chính mình, nên tùy theo lãnh đạo chọn phương thức nào.

Trong trường hợp Tổng Thống Donald Trump, bà Nancy Pelosi chọn cách khác.

Hôm Thứ Ba, 24 Tháng Chín, bà Pelosi ra lệnh cho sáu ủy ban Hạ Viện đang điều tra Tổng Thống Trump bắt đầu “thủ tục luận tội” ông.

Các ủy ban này là Tư Pháp, Tình Báo, Thuế, Tài Chính, Giám Sát, và Ngoại Giao.

Sau khi các ủy ban này hoàn tất điều tra, mỗi ủy ban sẽ đưa ra đề nghị nên luận tội dựa vào yếu tố nào, nếu có.

Sau đó, Ủy Ban Tư Pháp sẽ quyết định một cách chính thức đề nghị nào để bỏ phiếu thông qua, và đưa ra phiên họp khoáng đại Hạ Viện bỏ phiếu chuẩn thuận.

Liệu Hạ Viện có luận tội ông Trump?

Về lý thuyết, câu trả lời là “có,” vì hiện nay đảng Dân Chủ chiếm 235 ghế và đảng Cộng Hòa chiếm 198 ghế tại Hạ Viện.

Theo tính toán của nhật báo The New York Times hôm Thứ Tư, 25 Tháng Chín, hiện có 203 dân biểu đồng ý luận tội ông Trump, 88 người phản đối hoặc chưa quyết định gì cả, và 144 người chưa cho biết sẽ bỏ phiếu ra sao.

Như vậy, chỉ cần 15 phiếu nữa là đủ 218 phiếu luận tội Tổng Thống Trump.

Chuyển qua Thượng Viện

Sau khi luận tội, Hạ Viện chuyển sự việc sang Thượng Viện để tiến hành thủ tục truất phế tổng thống.

Thượng Viện hiện do đảng Cộng Hòa nắm đa số, và người đứng đầu là Thượng Nghị Sĩ Mitch McConnell (Kentucky), và ông có thể không tiến hành xét xử gì ông Trump.

Thậm chí, Thượng Viện có thể bỏ phiếu bác bỏ luận tội của Hạ Viện, nếu cần, bất chấp chuyện gì xảy ra sau đó.

Tuy nhiên, nếu Thượng Viện tiến hành xét xử ông Trump, trong khi các thượng nghị sĩ là bồi thẩm phiên, chủ tọa “phiên xử” sẽ là ông John Roberts, chủ tịch Tối Cao Pháp Viện.

Hạ Viện sẽ bỏ phiếu chọn một số dân biểu làm “manager,” những người sẽ “truy tố” tổng thống trước “bồi thẩm đoàn” Thượng Viện, và sau đó các thượng nghị sĩ sẽ bỏ phiếu.

Thượng Viện hiện có 53 thượng nghị sĩ Cộng Hòa, trong khi chỉ có 47 người là Dân Chủ.

Chỉ cần 34 thượng nghị sĩ “tha bổng” là ông Trump “thoát nạn.”

Cho nên, gần như rất khó để truất phế Tổng Thống Donald Trump.


Người Việt